Lüğətlərdə axtarış.

Şimali Koreyada Kim Çen İrin adının qarşısında müəyyən titullar istifadə olunur. O, 1994-cü ildən 2011-ci ilədək ölkə rəhbəri, KXDR dövlət müdafiə komitəsinin sədri, Koreya Əmək Partiyası MK-nin baş katibi olmuşdur. Başçının adı xüsusi şriftlə ya qalın, yada daha böyük hərflərlə qeyd olunur. Bu da öz növbəsində bu şəkildə yazılır "위대한 령도자 김정일동지께서<…>지적하시였다." (Böyük Rəhbər yoldaş Kim Çen İr əmr edirdi…). Titullar KƏP MK-də hazırlanır, onların adının çəkilməsi isə siyasi vəziyyətdən asılı olaraq dəyişir. Analoji vəziyyət 1948–1994-cü illərdə KXDR-na başçılıq edən Kim Çen İrin atası Kim İr Senin dövründə də mövcud idi. Bəzi alimlər Şimali Koreya liderlərinin titullarının tam siyahısını toplamağa cəhd göstərmişdilər. Aşağıda Kim Çen İrin titul siyahısı verilib.

Amblyseius irinae (lat. Amblyseius irinae) — phytoseiidae fəsiləsinin amblyseius cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Amblyseius irinae Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.

Aya İrini ya da Müqəddəs İrini (Yunanca: Ναός της Αγίας Ειρήνης İlahi Sülh və ya Müqəddəs Sülh) İstanbulda, Topqapı sarayının birinci həyətində, Aya Sofya ilə yaxın və müasir olan tarixi bir muzeydir. == Tarixi == İstanbulda məscidə çevrilməyən ən böyük Bizans kilsəsidir. Qədim mənbələrə görə, IV əsrin əvvəllərində, I Konstantin (324–337) dövründə, Roma dövrünün Artemis, Afrodita və Apollon ibadətgahlarının qalıqlarından istifadə edilərək tikilmişdir. Ayasofya ilə eyni həyət divarında yerləşən Aya İrini, 532-ci ildə Nika üsyanı zamanı Sempson Zenonla birlikdə yandırılmışdır. İmperator I Yustinian, Ayasofyanın yanındakı Aya İrinini də yenidən qurdu. İnşaat 532-ci ildə başlasa da, tam başa çatma tarixi məlum deyil. VIII və IX əsrlərdə baş verən şiddətli zəlzələlər binaya ciddi ziyan vurdu. Bizanslıların patriarxlıq kilsəsi adlandırdığı Aya İrini, İstanbulun fəthindən sonra Topqapı Sarayı ətrafındakı Sur-ı Sultani daxilində qaldı, bu səbəbdən məscidə çevrilmədiyi üçün əhəmiyyətli bir memarlıq dəyişikliyi olmadı. Əvvəlcə daxili sursat, daha sonra Müharibə Nazirliyinin silah anbarı kimi istifadə edilmişdir. == Muzey işləri == Türkiyənin ilk muzey işləri Aya İrinidə başlamışdır.

İrinéus (yun: Εἰρηναῖος) (təq. 130[…], İzmir – təq. 202[…], Lion) – ilk kilsə atalarından, ilahiyyatçılarından və apologetlərindən biri. Onun əsərlərinin xristian ilahiyyatının formalaşmasına böyük təsiri olmuşdur. Rəvayətlərə görə o erkən Xristianlığın məşhur nümayəndəsi, Həvari Yuhənnanın tələbəsi Polikarpdan dərs almışdır. == Bioqrafiyası == İrineus II yüzilliyin birinci yarısında doğulmuşdur. Onun dəqiq anadan olma tarixi bilinmir, 115-125-ci illər arasıdır. Doğum yeri kimi də Smirna (İzmir) şəhəri ehtimal olunur. Bir çox başqa xristian xadimlərindən fərqli olaraq o xristian ailəsində tərbiə almış, bu dini sonradan qəbul etməmişdir. İmperator Mark Avreliusun (161–180) dövründə İrineus Lion şəhərində keşiş idi.

Afinalı İrina (yun. Ειρήνη η Αθηναία)(təq. 752[…], Afina – 9 avqust 803[…], Lesbos) — Bizans imperatriçası. == Həyatı == Afinalı əsilzadə ailələrindən birinə mənsub olan İrina uşaq yaşlarında valideynlərini itirməsi səbəbilə əmisi və Balkanlardakı əyalət birliklərindən birinə rəhbərlik edən Konstantin Srantapekin himayəsində böyüdü. 1 noyabr 769-cu ildə Konstantinopola göndərildi və həmin ilin 17 dekabr tarixində imperator V Konstantinin oğlu Leoyla evləndirildi. Cütlüyün bu evlilikdən gələcəkdə taxta çıxacaq yeganə oğlu Konstantin dünyaya gəlir. Qaynatasının ölümündən sonra 775-ci ildə əri IV Leo adıyla taxta çıxdı. Bu qısa müddət ərzində ərinin ikonomaxiya cərəyanını şiddətlə dəstəkləməsinə baxmayaraq Afinalı İrina sarayda bu siyasəti yumşaltmağa çalışdı. Rəvayətə görə, sırf bu məsələ səbəbilə imperator xanımıyla yataqlarını ayırmışdır. Aralarındakı soyuq münasibətə baxmayaraq ərinin ölümünün ardından 780-ci ildə taxta çıxan azyaşlı oğlu Konstantinə naibə olaraq xidmət etdi.

İrina Paleoloq (yun. Εἰρήνη Παλαιολογίνα) (təq. 1315, Konstantinopol – ən tezi 1341) — 13-cü Trabzon imperatriçası. == Həyatı == Bizans imperatoru III Andronikin nikahdan kənar doğulan qızıdır. Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur. 1335-ci ildə Bizans və Trabzon imperiyaları arasında qurulan ittifaqa əsasən, Trabzon imperatoru Vasileylə evləndirildi. Ancaq çox keçmədən əriylə münasibətləri pisləşdi. Belə ki, İrinadan boşanmaq niyyətinə düşən Vasiley Komnenosun İrini adlı məşuqəsi var idi və bu məşuqəsindən övladları dünyaya gəlmişdi. Trabzon kilsəsi tərəfindən nikahları pozulsa da, Konstantinopol baş patriarxı bunu qəbul etmədi. Nikahının ləğv edilməsinə baxmayaraq Trabzonda nüfuz sahibi olan İrina Paleoloq 6 aprel 1340-cı ildə ərini zəhərləyərək öldürdü və tərtib etdiyi saray çevrilişiylə taxtı ələ keçirdi.

İrina Anastasiadi — Yazıçı, tərcüməçi və publisist == Həyatı == 1968-ci ildə Tbilisidə anadan olub. Gürcüstanda "Xarici dillər" institutunu bitirib. 1993-cü ildə Yunanıstana miqrasiya edib. Hal-hazırda Sankt-Peterburqda bir neçə ədəbi qəzet və jurnallarla, həmçinin "Δρυίδες" (Drides) yunan qəzeti ilə əməkdaşlıq edir. Əsasən hekayə janrında yazır. O əsərlərini üç dildə yazır (yunan, rus, ingilis). İki kitabın müəllifidir. İrina Anastasiadinin "Günorta" hekayəsini Səid Əliyev tərcümə etmişdir.

İrina Azər Abdurrezaevna (İren Azər) (1949) — SSRİ-də populyar kino-aktrisa. 1949-cu ilin sentyabr ayının 19-da (bəzi mənbələrə görə 18-də) Bakıda anadan olmuşdur. Sovet kinosunun ən gözəl sarışını, Sovet ekranının ən gözəl aktrisası, Sovet Merilin Monrosu kimi taninib. Ümumilikdə 1967 −1991-ci illərdə 31 filmdə çəkilmişdir. 1990-cı ildə kino sənətini tərk etmişdir. 1991-ci ildən kiçik bizneslə məşğul olmağa başlamışdır. Hal-hazırda qızı, kürəkəni və 2 nəvəsi ilə ABŞ (Los Anceles, Kaliforniya)- da yaşayır. == Erkən həyatı == Anası Liliya Georgievna İkinci Dünya müharibəsində Sovet Ordusunun tərkibində ön cəbhədə vuruşub. Dəfələrlə cəbhə xəttinin arxasına kəşfiyyata gedib. Atası Polşa aristokratı Yofan adlı şəxs idi.

İrina Bekeşkina (ukr. Ірина Ериківна Бекешкіна; 4 fevral 1952, İvdel, Sverdlovsk vilayəti – 20 mart 2020, Kiyev) – Ukraynalı sosioloq, siyasi və seçki sosiologiyası sahəsində mütəxəssis. 2010-cu ildən 2020-ci ilə qədər Demokratik Təşəbbüslər Vəqfinin direktoru idi. Ukrayna cəmiyyəti və siyasətinin öyrənilməsi sahəsində ixtisaslaşmışdı. Həm də tez-tez media şərhçisi və siyasət müdafiəçisi kimi çıxış edirdi. == Bioqrafiyası == Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin Fəlsəfə fakültəsini və Ukrayna SSR Elmlər Akademiyası Fəlsəfə İnstitutunun aspiranturasını bitirib. Fəlsəfə doktoru olmuşdur. "Fəlsəfi Düşüncə" jurnalının elmi redaktoru, Ukrayna SSR Elmlər Akademiyası Fəlsəfə İnstitutunda kiçik və böyük elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. 1991-ci ildən Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası Sosiologiya İnstitutunun elmi işçisidir. 1996-cı ildən Demokratik Təşəbbüslər Fondunun direktor müavini, 2001-ci ildən isə elmi məsləhətçisidir.

İrina Belova (28 dekabr 1980) — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast. == Karyerası == İrina Belova Rusiyanı 2000-ci ildə Sidney şəhərində baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və qrup turnirində qızıl medalın sahibi olub.

İrina Bilık (d. 6 aprel 1970, Kiyev, SSRİ) — Ukrayna müğənnisi, Ukraynanın Xalq Artisti (2008). == Albomları == «Кувала зозуля» (1990) «Я розкажу» (1994) «Nova» (1995) «Так просто» (1996) «Фарби» (1998) «Ома» (2000) «Biłyk» (2002) «Країна» (2003) «Любовь.

İrina Bliznova (6 oktyabr 1986, Krasnodar) — Rusiyanı təmsil edən həndbolçu. == Karyerası == İrina Bliznova Rusiya yığmasının heyətində 2008-ci ildə Çinin ev sahibliyində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Final oyununda Norveç yığmasına 34:27 hesabı ilə məğlub olan Rusiya yığması, XXIX Yay Olimpiya Oyunlarını 2-ci yerdə başa vurdu və gümüş medal qazandı. Daha sonra İrina Bliznova Rusiya yığmasının heyətində 2012-ci ildə London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 1/4 final mərhələsində Cənubi Koreya yığmasına 25:24 hesabı ilə məğlub olan Rusiya yığması, London Olimpiadasını 8-ci yerdə başa vurdu. İrina Bliznova Rusiya yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Final oyununda Fransa yığmasını 20:22 hesabı ilə məğlub edən Rusiya yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını 1-ci yerdə başa vurdu və qızıl medal qazandı.

İrina Georgiyevna Bokova (d. 12 iyul 1952, Sofiya, Bolqarıstan) — Bolqarıstanın siyasi və ictimai xadimi, diplomat. 15 noyabr 2009-cu ildən UNESCO-nun Baş Direktoru. Bokova bu vəzifədə çalışan ilk qadındır.

İrina Borodavko (d. 4 noyabr 1979) — Qazaxıstanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == İrina Borodavko, Qazaxıstan yığmasının heyətində 2000-ci ildə Avstraliyanın Sidney şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Qrup mərhələsində beş görüşün beşində də məğlub olan Qazaxıstan yığması, Sidney Olimpiadasını altıncı pillədə başa vurdu.

İrina Dzyuba (16 dekabr 1980) — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast. == Karyerası == İrina Dzyuba Rusiyanı 1996-cı ildə Atlanta şəhərində baş tutan XXVI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və qrup turnirində bürünc medalın sahibi olub.

İrina Jukova (22 noyabr 1974, Çerkasi) - Ukraynalı karyerasını başa vurmuş voleybolçu. == Həyatı == 1974-cü il təvəllüdlü və 178 sm boyu olan İrina Jukova ölkəsinin yığmasının da şərəfini qoruyur. Ukraynalı voleybolçu Avropa kubokunda mübarizəyə ilk dəfə "Ximvolokno Çerkası"nin heyətində "ayaq basıb". O, daha sonra "Modena" (2001-2003), "Foppapedretti" (2003-2005), "Kruq Çerkası" (2006-2007), və "Zariçye-Odinçeva" (2007-2009) klublarının heyətində qitənin müxtəlif kubok yarışlarının iştirakçısı olub. 4 dəfə Çempionlar Liqasının "Dördlər finalı"nda qüvvəsini sınayan Jukova "Berqamo" və "Modena"nın heyətində Çempionlar Liqasının qızıl medalını qazanıb. Bundan əlavə, bir dəfə fəxri kürsünün ikinci pilləsinə yüksəlib və 1 dəfə dördüncü olub. O, həmçinin Rusiya, İtaliya və 5 qat Ukrayna çempionudur. 2010-cu ilin mayında Rabitə Bakı klubu ilə müqavilə bağlayıb.

İrina Vladimirovna Karavayeva (18 may 1975, Krasnodar) — Rusiyanı təmsil edən batut gimnastı. İrina Karavayeva, 2000, 2004 və 2008-ci illərdə Rusiyanı Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. 2000 Sidney Olimpiadasında qızıl medal qazanan İrina Karavayeva, həmdə Dünya Çempionatlarında 12 qızıl, 6 gümüş və 1 bürünc medala sahib olub. == Karyerası == === 2000 Sidney Olimpiadası === İrina Karavayeva, 2000-ci ildə Rusiya bayrağı altında Avstraliyanın Sidney şəhərində baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Yarışların finalında Karavayeva, 38.90 xal topladı və 8 idmançı sırasında 1-ci yeri tutaraq Olimpiya çempionu oldu. === 2004 Afina Olimpiadası === İrina Karavayeva növbəti dəfə Olimpiya Oyunlarına, 2004-cü ildə Yunanıstanın Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında qatıldı. Bu səfər, yarışların təsnifat mərhələsində Karavayeva, 39.90 xal topladı və 16 idmançı sırasında 15-ci yeri tutaraq mübarizəni dayandırdı. === 2008 Pekin Olimpiadası === İrina Karavayeva sonuncu, üçüncü dəfə Olimpiya Oyunlarına, 2008-ci ildə Çinin Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında qatıldı. Bu səfər, yarışların finalında Karavayeva, 36.20 xal topladı və 8 idmançı sırasında 5-ci yeri tutdu.

İrina Kindzerskaya (13 iyun 1991, Kamenets-Podolski, Xmelnitski vilayəti) — Ukrayna əsilli Azərbaycanlı cüdoçu. İrina Kindzerskaya, 2017-ci ildə baş tutan IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarında 2 gümüş medal qazanıb. == Karyerası == === 2017 === İrina Kindzerskayanın birinci turniri 12-22 mayda baş tutan IV İslam Həmrəyliyi Oyunları oldu. Qrup mərhələsinin birinci görüşündə İrina Kindzerskaya Əlcəzair nümayəndəsi Sonya Asselah ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə İrina Kindzerskaya rəqibi üzərində ipponla qələbə qazandı. Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə isə İrina Kindzerskaya Toqo cüdoçusu Essohanam Noelin Koro ilə üz-üzə gəldi. Bu görüşdə də İrina Kindzerskaya rəqibi üzərində ipponla qələbə qazandı. Bununla da İrina Kindzerskaya qrup mərhələsini birinci pillədə başa vurdu və turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə onun rəqibi Türkiyə nümayəndəsi Kayra Sayit oldu. Həmin görüşdə İrina Kindzerskaya rəqibinə ipponla məğlub oldu və IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarını gümüş medalla başa vurdu.

İrina Kotova (17 noyabr 1976, Minsk) — Belorus rəssam. == Bioqrafiya == 1996–2002-ci illərdə Minsk şəhərinin Belarus Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının Qrafika şöbəsində təhsil almışdır. 2003–2007-ci illərdə Parisdə təhsil almışdır.2007-2009-cu illərdə Sorbonna Tədqiqat İnstitutunda Parisdə, İncəsənət tarixi kafedrasında təhsil almışdır. == Şəxsi sərgilər == 2005 -Amerika Birləşmiş Ştatlarının Pravoslav Kilsəsinin dəstəyi ilə 2006 - Belarusun Fransadakı səfirliyi, Paris 2010-2011 - Belarus Respublikasının Milli İncəsənət Muzeyi, Minsk 2011 - Belarusiya Dövlət İncəsənət Akademiyası, Minsk 2012 - Rusiya Elm və Mədəniyyət Mərkəzi, Paris 2013-2014 - Parisdə Orthodoxie.com saytının qalereyası 2014- Milli Tarix-Mədəniyyət Muzeyi == Sərgi dueti == 2013-2014 - Parisdə Rusiyanın Dünya Qalereyası == Qrup sərgiləri == 1991 - Kızılay Muzeyində, Moskva, Rusiya 1995-1996 - Çernobıl Qurbanlarının Kanada Fondu, Kanada tərəfindən təşkil edilən beynəlxalq sərgi 2000 - "Мастак і кніга" respublika sərgisi, Belarusun Minsk şəhərindəki incəsənət sarayı 2000 - Belarusiya Dövlət Rəssamlıq Akademiyası, Minsk 2003 - Beynəlxalq "Alberobello Arte Edition 2003" sərgisi, Alberobello, İtaliya 2003 - 3-cü Beynəlxalq İncəsənət Salonu,Fransa 2004 - 4-cü Beynəlxalq İncəsənət Salonu,Fransa 2006 - 5-ci Beynəlxalq İncəsənət Salonu, Fransa 2006 - Belarusun Fransadakı səfirliyi, Paris 2006 - Respublika Gənclər Sərgisi, Minsk şəhərindəki Sənət Sarayı, Belarus 2009 - Beynəlxalq sərgi, Belarus Respublika Sarayının, Minsk, Belarus 2011 - Belarus Respublikasının Milli Kitabxanası == Performansın əbədi olması == 10 yanvar 2014-cü ildə Parisdə John XXIII-nin konsert salonunda Fransanın məşhur yazıçısı Kristof Levallois və Belarusiya mənşəli bəstəkar Kirill Zaborovla birgə yaradılmış interaktiv ədəbi və müəllif ifasında "Momentin əbədiyyəti" adlı ilk təqdimat yaradılıb. == Kitab təsvirləri == İrina Kotova kitabın yeni ingilis dilində versiyasını nümayiş etdirdi (2010-cu ildə Londonda nəşr olunan Motovilov ilə Serov Seraphim söhbətində) == Təqdimatlar, hesabatlar, sənədli filmlər == 2009 - Belarus rəsmisi İrina Kotovanın yaradıcılığı Parisdəki Fransız İncəsənət Tarixi Milli İnstitutunda Fransız yazıçısı və publisist Kristof Levalloisin hesabatında təqdim edildi. 2010 - Belarus Respublikasının Milli İncəsənət Muzeyində İrina Kotovanın sərgisinin açılışından bir hesabat Belarus 1 kanalının çıxışı üçün hazırlanmışdır. 2014 - Martın 1-də Belarusiyalı rəssam İrina Kotovanın işinə həsr olunmuş proqram İnternetdə yayımlandı. == Nəşr == 2010 - İrina Kotovanın əsərlərindən ibarət albomu Üç dildə yazıçı Kristof Levallois ilə birgə Belarus Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi, Belarus Respublikasının Fransadakı səfirliyi və Fransanın Belarusdakı səfirliyi və Belarus Rəssamlar Birliyinin iştirakı ilə hazırlanmış və nəşr olunmuşdur.

İrina Valerevna Krivko (belar. Ірына Валер’еўна Крыўко; 30 iyul 1991, Senno[d], Vitebsk vilayəti) — Belarus biatlonçusu. 2018 Qış Olimpiya Oyunlarında estafetdə çempion. == Bioqrafiyası == İrina Krivko Vitebsk vilayətinin Senno şəhərində anadan olub. Beşinci sinifdə oxuyunda keçmiş biatlonçu, bədən tərbiyəsi müəllimi Valentina Gordetskanın diqqətini çəkmişdir.İrinanı idman məktəbinin məşqçisi Valeri Mixayloviç Lektorova göstərdilər. Tezliklə kiçik qardaşı Viktor da biatlonçu oldu. 2018-ci ildə Belarusiya millisinin servis işçisi Artyom Leşçenko ilə evləndi. 2009-cu ildə beynəlxalq yarışlarda debüt etdi və Kanadada Kenmor qəsəbəsində keçirilən yeniyetmələrin dünya çempionatında fərdi yarışda dördüncü yeri tutdu. Kanadalı biatlonçu Yolen Odduya təxminən 10 saniyə məğlub oldu. Sprintdə 14-cü, təqibdə isə səkkizinci oldu.

İrina Petrovna Kupçenko (rus. Ирина Петровна Купченко; 1 mart 1948, Vyana) — sovet rus teatr və kino aktrisası, RSFSR xalq artisti (1989). == Həyatı == İrina Kupçenko 29 fevral 1948-ci ildə Vyanada anadan olub. Kiyev Universitetinin xarici dillər fakültəsində (1965–1966), B. Şuşkin adına Teatr Texnikumunda (1970) təhsil alıb. 1969-cu ildən Rusiyada filmlərə çəkilir. İndiyə qədər 50-ə yaxın filmə çəkilib. Y. Vaxtanqov adına Akademik Teatrın aktrisasıdır. Lenin komsomolu mükafatı (1981), "Nika" mükafatı (1987), Rusiya Dövlət mükafatı (2001), XI Beynəlxalq Kinofestivalın (Monreal, Kanada, 1987) ən yaxşı aktirsa nominasiyasının laureatıdır. == Filmoqrafiya == Özgə ömür (film, 1987) Nakəs (film, 1991) == Mənbə == Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред.

İrina Madziy (ukr. Ирина Богданівна Мадзій; 12 mart 1970, Kostanay vilayəti – 11 aprel 2021, Borşçiv[d], Ternopil vilayəti) — Ukrayna jurnalisti. == Həyatı == İrina Madziy 12 mart 1970-ci ildə Qostanay vilayətində anadan olmuşdur. İvan Franko adına Lvov Milli Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib. 2007-ci ildən 2021-ci ildə vəfat edənə qədər Ukrayna Jurnalistlər Birliyinin üzvü idi. 11 aprel 2021-ci ildə Ukraynanın Borşçiv şəhərində vəfat etdi.

İrina Malkova — rus qadın voleybolçu. 2013-cü ildən Dinamo Kazan blokçusudur. Blokları zamanı 294 sm yüksəkliyə qədər tullana bilir. Perspektivi az olmayan 25 yaşlı voleybolçu Rusiya milli komandasına bir dəfə belə dəvət almamışdır.

Pirin — Bolqarıstanın cənub-qərbində yerləşən dağ massivi. Pirin dağları Struma və Mesta çayları arasında yerləşir. Silsilənin uzunluğu 75 km, ən yüksək zirvəsi isə Vixrendir (2914 m). Pirin- ölkənin ən yüksək dağ silsiləsindən biridir. Pirində 45 dən çox hündürlüyü 2600 m və daha yüksək olan zirvələr var. Dağ massivinin təxmini sahəsi 1201 km²-dir. == Relyefi == Buzlaşma dövrü ərazinin relyefinə yetərincə böyük təsir göstərmiş və dağlar daha dik, qayalı forma almışdır. Pirin vadilərində çoxlu göllər meydana gəlmiş və ən böyüyü Popovdur. Massiv daha çox qranit və mərmərdən təşkil olunub. Pirin üç hissəyə bölünür — Şimal, Orta və Cənub.

İrind - İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Talin rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 10 km şimal-şərqdə yerləşir. Toponim türk dilində «dağın gün düşən tərəfi» mənasında işlənən ir sözü ilə «daxma, koma», «mağara», «kaha» mənasında işlənən in sözünün birləşməsindən əmələ gəlib «dağın gün düşən tərəfi olan mağara, kaha, koma yanındakı kənd» mənasını ifadə edir. Relyef əsasında yaranan mürəkkəb quruluşlu toponimdir. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 29 nəfər, 1873 - cü ildə 179 nəfər, 1886-cı ildə 322 nəfər, 1897-ci ildə 352 nəfər, 1908-ci ildə 239 nəfər, 1914 - cü ildə 253 nəfər, 1916-cı ildə 231 nəfər, 1918-ci ilin yanvarında 239 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq qırğınlarla tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuş və Türkiyədən köçürülən ermənilər burada yerləşdirilmişdir. İndi ermənilər yaşayır. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == İrind GEOnet Names Server-də. Report of the results of the 2001 Armenian Census Kiesling, Rediscoving Armenia, p.

Şirin (fars. شيرين‎) (? – 628 AD) – Sasani şahənşahı II Xosrovun həyat yoldaşı, Sasani məlaikəsi olmuşdur. Xosrovun atası IV Hürmüzün ölümündən sonra sərkərdə Bəhram Çubin Sasani taxtını ələ keçirir. Şirin Xosrovla birgə Suriyaya qaçır və burada Bizans imperatoru Mavrikinin himayəsi altında yaşayır. 591-ci ildə Xosrov yenidən İrana qayıdır və imperiyada nəzarəti ələ alır, Şirin isə kraliça olur. Bu zamandan etibarən, Şirin öz təsirindən istifadə edərək ölkədəki xristian azlıqları dəstəkləməyə çalışır, lakin mürəkkəb siyasi vəziyyət onu mümkün qədər ehtiyatlı davranmağa məcbur edir. Şirin özü əvvəlcə nestorianlıq kimi tanınmış Şərq kilsəsinə mənsub olsa da, sonrada Suriya Ortodoks Kilsəsi kimi tanınan Antioxiya miafizit kilsəsinə qoşulmuşdur. 614-cü ildə farsların Yerusəlimi işğal etməsindən sonra İsanın xaçı ələ keçirilərək paytaxt Ktesifona gətirilir və burada Şirinin sarayında ucladılır. Ölümündən bir neçə yüz il sonra, Şirin, Şərq ədəbiyyatının mühüm obrazlarından birinə çevrilmişdir.

İrina — ad.

Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi — nəqliyyat (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müəyyən etdiyi hallar istisna olmaqla), o cümlədən dəniz nəqliyyatı və mülki aviasiya, rabitə (telekommunikasiya və poçt), yüksək texnologiyalar (informasiya texnologiyaları, mikroelektronika, nano, bio və digər innovativ elmtutumlu texnologiyalar) sahəsində dövlət siyasətini və tənzimləməsini həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı. == Tarixi == Azərbaycanda ilk telefon xətti 1880-ci ilin dekabr ayında "Qafqaz və Merkuri" Paroxod Cəmiyyəti tərəfindən inşa edilib. Xətt cəmiyyətin "Naberejnaya" küçəsində yerləşən baş kontoru ilə Bakı limanında yerləşən "Kaspi" neft cəmiyyətinin kontorunu birləşdirib. 1881-ci ilin yanvar ayında "Nobel qardaşları cəmiyyəti" telefon çəkilişinə icazə almaq məqsədilə Bakı qubernatoru general-leytenant Pozenə müraciət edib və fevralın 18-də icazə verilib. Həmin ilin noyabr ayının 23-də Azərbaycanda uzunluğu 6 km olan və "Nobel qardaşları cəmiyyəti"nin baş kontoru ilə sədr və baş mühəndisin evlərini birləşdirən ilk telefon xətti istismara verilib. Rəsmi olaraq bu xətt Azərbaycanda ilk telefon xətti hesab olunur və telefon rabitəsinin yaradılması həmin ilə təsadüf edir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən 1918-ci ildə Poçt və Teleqraf Nazirliyi yaradılıb. İlk rabitə nazirləri Xudadat bəy Məlik-Aslanov, Ağa Aşurov və Camo bəy Hacınski olmuşdur. 1920-ci il aprelin 28-də Azərbaycanda Sovet Hakimiyyəti qurulduqdan sonra Poçt və Teleqraf komissarlığı yaradılıb. Azərbaycan Rabitəsi SSRİ Rabitə Nazirliyinin Azərbaycan üzrə daimi nümayəndəsi tərəfindən idarə olunub.

Aşağı İri (Culfa)

Adil Şirin (1 iyul 1955, Ərikli, Laçın rayonu) — şair. == Həyatı == Adil Şirinov 1 iyul 1955-ci ildə Laçın rayonunun Ərikli kəndində anadan olub. Xankəndi Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakultəsinin məzunudur. Adil Şirin bir neçə şeirlər kitabının müəllifidir. 1978–1984 illərdə Laçın rayonunda müəllimlik etmişdir. 1985-ci ildən Bakı şəhərində yaşayan Adil Şirin bir çox qəzet və jurnallarıda müxtəlif vəzifələrdə işləmişdir. 1985-ci ildən Azərbaycan Dövlət radiosunda "İctimai Həyat" proqramları redaksiyasında işə başlamışdır. 1986-cı ildə "Sovet kəndi" qəzetində işləməyə göndərilən şair, müxbirlikdən şöbə müdiriyinə qədər müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. 1990-cı ildə "Vətən Cəmiyyəti"ndə işə başlamış, 1992-ci ildə "Ədalət" qəzetində şöbə müdirliyi etmiş, eyni ilin sonunda isə könüllü olaraq yeni qurulan Azərbaycan Ordusuna qatılaraq Qarabağda döyüşmək üçün cəbhəyə getmişdir. Daha sonra Müdafiə Nazirliyində "Döyüş Texnikaları" jurnalını çıxarmağa başlamış, 2002-ci ilə qədər həmin jurnalın baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır.

Aleksandr Qrin (rus. Александр Грин; 11 (23) avqust 1880[…], Slobodskoy, Vyatka quberniyası[d][…] – 8 iyul 1932[…], Starıy Krım, Krım MSSR) — Rus kitab yazıçısı. Ümumiyyətlə macəra və eşq romanları yazar .

Anabad — İranın Rəzəvi Xorasan ostanının Bərdəskən şəhristanının Anabad bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,968 nəfər və 1,480 ailədən ibarət idi.

Anar — İranın Kirman ostanının şəhərlərindən və Anar şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 12,791 nəfər və 3,227 ailədən ibarət idi."Anar", farsca nar deməkdir.

Arin gölü — Bitlis ilinin Adilcevaz ilçəsinin sərhədləri daxilində, Van gölünün şimal sahilində yerləşən göl. Göl Van gölünün 5 metr daha yüksək olduğu dövrdən qalmadır (qalıq göldür). Van gölündən dalğa və axıntıların əmələ gətirdiyi 1000 metr genişlik və 4 metr yüksəklikdə sahil kolidoru ilə ayrılır. 1657 hektar sahəyə sahib göl dəniz səviyyəsindən 1650 metr yüksəklikdədir. Dünya miqyasında təhlükə altında olan dikquyruqların çoxalma sahəsi olan göl köçəri quşların önəmli köç yolları üzərindədir. Boz ördək və macar ördəyi də bu sahədə nəsil artırır. Sübhan dağında yerləşən sodium resursları dərələrlə gölə daşındığından dolayı göl suları sodalıdır. Göl sahillərində Əsənqaya, Qarşıyaxa, Göldüzü kəndləri yerləşir. Çaylarla bəslənən gölün çıxışı yoxdur, yəni qapalı hövzədir. Dayaz olan göl yayda yarıya qədər quruyur.

Aslan Adil oğlu Şirinov (25 aprel 1969, Bakı) — Azərbaycan teatr və kino aktyoru, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2013). == Həyatı == Aslan Adil oğlu Şirin 25 aprel 1969-cu ildə Bakıda anadan olmuşdur. 1996-cı ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin dram və kino aktyoluğu fakültəsini bitirmişdir. Bir müddət Azərbaycan Televiziyasında aparıcı kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1998-ci ildən Akademik Milli Dram Teatrına aktyor götürülən Aslan Şirin teatrın səhnəsində bir çox maraqlı rolları ifa etmişdir. İlk dəfə kamera qarşısına hələ 16 yaşında "Bəyin oğurlanması" filmində epizodik rolla keçən Aslan Şirin, sonradan Azərbaycan Dövlət Televiziyasında hazırlanan "Dəvətnamə" (Həmid), "Bir yay günü" (Əhmədağa) əsərlərinin teletamaşalarında oynayıb. "Azəbaycanfilm"in istehsal etdiyi "Ümid" (Ağamirov), "Bəylik dərsi", "Təklif" kinolentinə çəkilib. == Mükafatlar == Aslan Şirinov 2002-ci ildə Gənclər və Turizm Nazirliyinin təsis etdiyi "İlin ən yaxşı aktyoru" nominasiyasına layiq görülmüşdür. 2013-cü ildə Azərbaycanın əməkdar artisti adına layiq görülmüşdür. 6 may 2016-cı ildə, 1 may 2017-ci ildə, 9 may 2018-ci ildə, 7 may 2021-ci ildə, 10 may 2022-ci ildə və 6 may 2023-cü ildə Prezident Mükafatına layiq görülmüşdür.

Astara — İranın Gilan ostanında yerləşən şəhər. Bu şəhəri Azərbaycan Respublikasında da yerləşən Astaradan, Astara çayı ayırır. Əhalinin əksəriyətini azərbaycanlılar təşkil edir.

Ağ Drin (serb. Бели Дрим, alb. Drini i Bardhë) — Kosovo və Albaniyanın şimalında axan çaydır. Drin çayının iki qolundan biridir. Digər qolu Qara Drindir. == Qisimləri == === Kosovo hissəsi === Ağ Drinin Kosovo hissəsi 156 km uzunluğundadır. Bu hissə Kosovonun cənub-qərbindən şimala doğru irəliləyir. Ağ Drinin mənbəyi İpək şəhərinin şimalıdır. Bu çay şəlalə və bu kimi digər coğrafi yerlərin yaranmasına səbəb olmuşdur. Şəlalərdən ən böyüyü 25 metr yüksəkliyindədir.

AŞIQ ŞİRİN - ustad aşıq == Həyatı == 1847-ci ildə Göyçə mahalının Zərkənd kəndində anadan olmuşdur. Aşıq Şirin həm də yaradıcı aşıq olmuşdur.

Babək — İranın Ərdəbil ostanının Biləsuvar şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. Bu şəhər Biləsuvar rayonu ilə sərhəddə yerləşir. == Əhalisi == 2016-cı ilin məlumatına görə şəhərdə 2,656 nəfər yaşayır (760 ailə). === Milli tərkibi === Əhalisi Azәrbaycan türklərindən ibarətdir və Azərbaycan türkcəsində danışırlar.

Vilyam Mills "Bill" İrvin (ing. Bill Irwin; 11 aprel 1950, Santa Monika, Kaliforniya) — ABŞ aktyoru.

Biləsuvar (fars. بيله سوار‎) — İranın Ərdəbil ostanında yerləşən şəhər, Biləsuvar şəhristanının inzibati mərkəzi. Biləsuvar şəhristanı İran-Azərbaycan sərhəddində yerləşir. Məqrib və şimaldan Parsabad şəhəri, şimaldan Azərbaycan Respublikası (Biləsuvar rayonu), cənubdan Germi şəhəri ilə həmsərhəddir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 14,027 nəfər və 3,251 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və Azərbaycan dilində danışırlar.

Brayan Rendolf Qrin (ing. Brian Randolph Greene; 9 fevral 1963[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — amerikan nəzəriyyəçi fiziki və riyaziyyatçısı, elmin populyarlaşdırıcısı, ən məşhur sim nəzəriyyəçilərindən biri. Qrin 1990–1995-ci illərdə Kornell Universitetində fizika professoru olub və 1996-cı ildən Kolumbiya Universitetinin professoru və 2008-ci ildə həmtəsisçilərindən biri olan Ümumdünya Elm Festivalının sədridir. Qrin iki müxtəlif Kalabi-Yau çoxobrazlılarına (konifoldu onun orbifoldlarından biri ilə konkret əlaqələndirir) aid güzgü simmetriyası üzərində işləmişdir. O, həmçinin flop-keçidini, topoloji dəyişikliyin xəfif formasını təsvir etmiş, sim nəzəriyyəsində topologiyanın konifold nöqtəsində dəyişə biləcəyini göstərmişdir. Qrin geniş ictimaiyyət üçün kitabları, "Zərif kainat", "Zamanın kənarındakı İkar", "Kosmosun strukturu", "Gizli reallıq" və onlarla əlaqədar PBS xüsusi televiziya proqramları vasitəsilə daha geniş auditoriya tərəfindən tanınmışdır. O, həmçinin Böyük partlayış nəzəriyyəsi teleserialının Bitki bağçasının cücərməsi bölümündə, həmçinin Tezlik və Son Mimzi filmlərində rol alıb. Hal-hazırda Atom alimləri bülleteninin Sponsorlar Şurasının üzvüdür. 2020-ci ilin fevralında onun podkastçı Co Roqana verdiyi müsahibəsinə milyonlarla insan tərəfindən izlənilmiş və ya dinlənilmişdir. == Bioqrafiyası == Brayan Qrin Nyu Yorkda yəhudi ailəsində anadan olmuşdur.

Brin Benson (22 aprel 1984, Tirana) — alban əsilli ABŞ pornoaktrisası. == Həyatı == Brin Benson 22 aprel 1984-cü il tarixin Tirana şəhərində doğulmuşdur. Məktəbi bitirdikdən sonra insan psixiologiyası və seksualogiyası üzrə təhsil almışdır. Həmin müddətdə Tanya Ceyms ilə birgə ailəsindən gizli olaraq pornoqrafik filmdə iştirak etmişdir. Onun ciddi olaraq bu karyeraya marağı yox idi. Bir müddət sonra onun fotoları internet səhifələrində görünür və böyük bacısı bundan xəbər tutur. 2003-cü ildə rəsmi olaraq porno karyerasına başlamışdır. İlk illərdə fotolar çəkdirmiş, sonralar isə filmlərdə çəkilmişdir.

Böyük İran və ya Antik İran (fars. ایران بزرگ‎ - İran-e Bozorg və ya fars. ایرانزمین‎ - Irānzamīn) — İranın mədəni təsirinə məruz qalan bölgələri özündə birləşdirən coğrafi ərazi. Adətən bu ərazi indiki İran platosu mərkəzdə olmaqla Qafqazı, Şərqi Anadolunu, Hind çayı boyunca olan torpaqları və Pakistanı əhatə edir. Bu termin Encyclopædia Iranica tərəfindən də istifadə edilməkdədir. Bu anlayış mədəni bir anlayışdır və irani xalqlarının yerləşdiyi sərhədləri təmsil edir. Bu anlayış heç bir siyasi vəziyyətlə bağlı deyil. Bu bölgü Tunc dövrü məskunlaşmasını göstərir, siyasi meydana gəlmələr isə bu mədəniyyətin süqutundan əsrlər sonra meydana gəlmişdir. III əsr kitabələrində Sasani İmperatorluğunun Böyük İran sərhədlərini tamamilə örtən siyasi bir quruluş olaraq bölgəni idarə etdiyi göstərilməkdədir. Bu vəziyyət yalnız mədəni məzmunla əlaqədar olaraq bir İranlı milləti meydana gətirmişdir.

Bəşər (fars. بشر‎) — İranın Qəzvin ostanının eyniadlı şəhristanının Kuhin bəxşinin ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı ildə əldə edilən məlumatına görə, kənddə 787 nəfər yaşayır (167 ailə).

Cessika Qrin (ing. Jessica Green; 11 fevral 1993, Tasmaniya) — Avstraliya aktrisası. == Həyatı və karyerası == Cessika Qrin 11 fevral 1993-cü ildə Avstraliyanın Tasmaniya adasında anadan olmuşdur. 19 yaşında fentezi-gənc dram teleserialı "Lightning Point"in 26 epizodunda Kiki rolunu canlandırmışdır. 2014-cü ildə Avstraliya istehsalı cinayət-dram filmi "Rise"da Amber, 2016-cı ildə qorxu filmi "Red Billabong"da isə Rebekka olaraq rol almışdır. Qrin 2018-ci ildə "Roman Empire" serialının 2-ci mövsümü "Yuli Sezar: Romanın ustası"nda baş rolda Kleopatra obrazını canlandırmışdır. Qrin 2018–2020-ci illər aralığında "The CW" telekanalının fentezi-macəra dram teleserialı "The Outpost"un 36 epizodunda Talon rolunu canlandırmışdır. Los-Anceles şəhərində keçirilən 45-ci "Saturn" mükafatlarında namizəd göstərilsə də, mükafat qazana bilməmişdir.

Con Maykl Qrin (ing. John Michael Green; 24 avqust 1977[…], İndianapolis) — ABŞ yazıçısı, videobloqqeri, prodüseri, aktyoru və redaktoru. İlk əsəri "Alyaskanın axtarışında" romanıdır. "Eyni ulduzun altında" romanı isə müəllifin ən yaxşı romanı hesab olunur. == Biblioqrafiya == === Kitabları === Alyaskanın axtarışında (ing. Looking for Alaska; 2005) (ISBN 0-525-47506-0) Ketrinlərin bərəkəti (ing. An Abundance of Katherines; 2006) (ISBN 0-525-47688-1) Qar yağsın: Üç bayram sevgi hekayəsi (ing. Let It Snow: Three Holiday Romances; 2008) – Morin Conson və Loren Mirekl ilə (ISBN 0-142-41214-7) Kağız şəhərlər (ing. Paper Towns; 2008) (ISBN 978-0142414934) Vill Qreyson, Vill Qreyson (ing. Will Grayson, Will Grayson; 2010) – Devid Levitan ilə (ISBN 0-525-42158-0) Eyni ulduzun altında (ing.

Culfa — İran İslam Respublikası, Şərqi Azərbaycan ostanının Culfa şəhristanının inzibati mərkəzi, şəhərdir. == Əhalisi == 2006-cı ildə aparılmış əhalinin siyahiya alınmasına görə əsasında bu şəhərdə yaşayan əhali 4983 nəfər və 1365 ailədən ibarət idi. == Milli tərkibi == Əhalisi tamamilə azərbaycanlılardan ibarətdir və Azərbaycan dilində danışırlar.

Genetik Ehtiyatların İnformasiya Şəbəkəsi (ing. Germplasm Resources Information Network, qısaca GRIN) — Onlayn rejmində canlı orqanizmlər haqqında genetik və digər informasiyaları əks etdirən layihə.

ISIN (ing. International Securities Identification Number — Qiymətli kağızın beynəlxalq identifikasiya kodu) — maliyyə alətini xarakterizə edən informasiyanı özündə daşımayan, sadəcə qiymətli kağızlarla hesablaşmalar və əqdlərin bağlanması zamanı qiymətli kağızların birmənalı identifikasiyasına xidmət edən 12 işarəli hərfi-rəqəmli kod. İlk iki işarə ölkə kodunu müəyyən edir. Ölkə kodu iki hərfdən ibarət olub qiymətli kağızın qeydiyyata alındığı ölkəni və ya borc qiymətli kağızları istisna olmaqla, emitentin hüquqi yerləşdiyi yeri müəyyən edir. Növbəti doqquz rəqəm qiymətli kağızın buraxıldığı ölkədə qiymətli kağıza verilən dövlət qeydiyyat nömrəsindən (National Securities Identification Number və ya NSIN) götürülür. Sonuncu rəqəm – yoxlayıcı rəqəmdir. 0-dan 9-a qədər olan bir rəqəmlə ifadə olunur. Yoxlayıcı işarənin konkret rəqəmli ifadəsi 10 "ikiqat artır – topla — ikiqat artır" ("Modulus 10 Double Add Double technique") moduluna əsasən hazırlanmış xüsusi alqoritm vasitəsilə hesablanır.

İran (fars. ایران) və ya rəsmi adı ilə İran İslam Respublikası (fars. جمهوری اسلامی ایران) — Qərbi Asiyada dövlət. İran şimal-qərbdən Azərbaycan və Ermənistan, şimaldan Xəzər dənizi, şimal-şərqdən Türkmənistan, şərqdən Əfqanıstan və Pakistan, cənubdan Fars körfəzi və Oman körfəzi, qərbdən Türkiyə və İraqla əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Tehran , ümumi sahəsi 1,648,195 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 83 milyon nəfərdən çoxdur. İran ərazi böyüklüyünə görə Yaxın Şərq regionunda ikinci, dünya ölkələri arasında on yeddinci, əhalisinin sayına görə isə on səkkizinci ölkəsidir. Ölkənin Avrasiyanın mərkəzində və Qərbi Asiyada yerləşməsi, həmçinin Hörmüz boğazına yaxınlığı ona geostrateji əhəmiyyət qazandırmışdır İran dünyanın ən qədim sivilizasiyalarından birinə ev sahibliyi edir. Hələ eramızdan əvvəl dördüncü minillikdə bu ərazidə Elam krallığı mövcud olmuşdur. Bu dövlət eramızdan əvvəl 7-ci əsrdə Madaylar tərəfindən işğal olunmuşdur. Eramızdan əvvəl 6-cı əsrdə isə Əhəmənilər İmperiyasının banisi olan II Kirin hakimiyyəti illərində bu imperiyanın ərazisi Şərqi Avropadan (yəni indiki Türkiyə əraziləri daxil olmaqla Bolqarıstan, Albaniya, Ukrayna, Krım, şimali və cənubi Qafqazdan) Hind çayına qədər uzanırdı ki, bu da həmin imperiyanı tarixin ən böyük dövlətlərindən birinə çevirmişdi.

Süsən (lat. Iris) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Müxtəli formalı və rəng çalarları olan 800-ə yaxın növü məlumdur. Bu xüsusiyyətinə görə süsən yunanca ἶρῐς — göy qurşağı adlandırılmışdır. == Ümumi məlumatlar == Süsənin (Iris L.) dünya florasının tərkibində 200-ə qədər növü yayılmışdır. Bunlara ən çox Orta Aralıq dənizi ölkələrinin dağlıq ərazisində, Şimal yarımkürəsinin mülayim iqlimli zonalarında rast gəlmək olar. Qafqazda 33, Azərbaycanda 26 növü yayılmışdır. Süsənin xalq təsərrüfatında ancaq bir neçə növündən: sarı süsən — Iris pseudacorus L., Florensiya süsəni — I. florentina L., Almaniya süsəni — I. germanica L., solğun süsən — I. pallida Lam. və s. növlərindən istifadə olunur.