Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

OBASTAN VİKİ
Ali Məclis (Tacikistan)
Tacikistanın Ali Məclisi «Məclisi Ali» (tac. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон) — Tacikistan Respublikasının ən yüksək qanunverici və təmsil edən dövlət hakimiyyətinin orqanı olan parlament. == Tərkibi == Tacikistan parlamenti iki palatadan ibarətdir: Aşağı — Nümayəndələr Palatası (tac. Маҷлиси намояндагон). Yuxarı — Milli Şura (tac. Маҷлиси миллӣ). Tacikistan Respublikasının Konstitusiyasına görə Məclisi, ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında gizli səsvermə yolu ilə seçilən 63 millət vəkilindən ibarətdir. 22 nümayəndə proporsional əsaslarla, 41 nəfər isə birmandatlı dairələrdə seçilir. Məclis Məclisi daimi və peşəkar əsasda fəaliyyət göstərir. Ən azı 25 yaşı olan bir vətəndaş Tacikistan Respublikasının Məclisi Namoandagon Məclisi Oli -nə deputat seçilə bilər.
Azərbaycan-Tacikistan futbol matçlarının siyahısı
== Kişilər ==
Azərbaycan–Tacikistan futbol matçları
== Kişilər ==
Azərbaycan–Tacikistan münasibətləri
Azərbaycan–Tacikistan münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Tacikistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Tarixi == Azərbaycan ilə Tacikistan münasibətlərinin tarixi qədim tarixə malikdir. Tacik-fars ədəbiyyatının klassikləri kimi ehtiram bəslənilən Rudəki, Sədi və digərləri Azərbaycanda sevildikləri kimi, dünya ədəbiyyatı xəzinəsinə misilsiz töhfə vermiş böyük Azərbaycan şairləri Məhəmməd Füzuli, Nizami Gəncəvi də tacik xalqı tərəfindən daima hörmətlə qarşılanmışdır. Tacikistanda təxminən 4 min nəfərə yaxın Azərbaycan diasporu fəaliyyət göstərir ki, onların bir qismi Mərkəzi Asiyaya, o cümlədən Tacikistana XX əsrin 20-30-cu illərində savadsızlığı ləğv etmək məqsədilə, digərləri isə Stalin repressiyasının qurbanı olaraq göndəriliblər. Azərbaycanlı Mirzə Davud Hüseynov 1930-1933-cü illərdə Tacikistan KP MK-nın birinci katibi olub. Hər iki ölkə SSRİ-nin tərkibində müttəfiq respublika olmuşlar. Elə həmin dövrdə də onlar arasında iqtisadi və mədəni əlaqələr formalaşmışdır. SSRİ dağıldıqdan, postsovet məkanında müstəqil dövlətlər yarandıqdan sonra bu münasibətlər daha da inkişaf etməyə başlamışdır. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci ilin mayın 29-da qurulmuşdur. Azərbaycan ilə Tacikistan arasında əlaqələr əsasən beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə də Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Müstəqil Dövlətlər Birliyi çərçivəsində mövcud olmuşdur.
Bakı Tacir Bankı
Bakı Tacir Bankı — Azərbaycanda açılmış ilk yerli səhmdar kommersiya bankı == Tarixi == 1914-cü il aprelin 15-də açılmışdır. == Rəhbərlik == Onun idarə heyətinin sədri Musa Nağıyev, bank şurasının sədri isə Hacı Zeynalabdin Tağıyev idi. == Yeri == Bank Hacı Zeynalabdin Tağıyevin sarayında yerləşirdi.
Dağ tacikləri
Çin tacikləri, Sincan tacikləri və ya Dağ tacikləri (sarıq. Tujik, tudʒik; çin. ənən. 塔吉克族, pinyin: Tǎjíkè Zú) — Çin Xalq Respublikasının Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayan xalq. Çin hökuməti tərəfindən rəsmiləşdirilən 56 xalqdan biridir. == Adı == Çində yayılan adlarına baxmayaraq, Sincan tacikləri Tacikistanda tacik dili, Əfqanıstanda isə dari dili olaraq tanınan bir dildə danışan taciklərlə eyni deyillər. Çinin Sincan vilayətində yaşayan taciklər İran dillərindən olan pamir dilində danışan pamirlərin bir hissəsidir. == Məskunlaşması == 2000-ci ildə əldə edilən məlumatlara əsasən Çin taciklərinin ümumi sayı 41,028 nəfərdir. Onların əksəriyyəti Çinin qərbindəki Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayır. Onların 60%-i Taşkurqan-Tacik Muxtar Qəzasında yaşayır.
Ermənistan–Tacikistan münasibətləri
Tacikistan—Ermənistan münasibətləri — Tacikistan və Ermənistan arasında iki tərəfli diplomatik münasibətlər. Hər iki ölkə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı, Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı, Avrasiya İqtisadi Birliyi və Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvüdür. İki tərəfli münasibətlər 12 oktyabr 1992-ci ildə qurulmuşdur. Hər iki ölkə əvvəllər Sovet ittifaqının müttəfiq respublikalarından olmuşdur. İki ölkənin heç birinin digəri ərazisində rezident səfirləri yoxdur. Tacikistan Rusiyanın Moskvadakı səfirliyi vasitəsilə Ermənistanda təmsil olunur. Ermənistan Respublikasının Türkmənistandakı səfirliyi həmdə Tacikistanda akreditə olunmuşdur. == Göstəricilər == == Tarix == Respublika başçılarının görüşləri ölkələr arasında əlaqələrin möhkəmlənməsində mühüm rol oynayır. Ermənistanın ikinci Prezidenti Robert Köçəryan 2002-ci ilin aprelində Tacikistana rəsmi səfər edir. Tacikistan lideri Emoməli Rəhmonun rəsmi səfərləri 2003 və 2005-ci illərdə baş tutur.
Gürcüstan–Tacikistan münasibətləri
Gürcüstan–Tacikistan münasibətləri — Gürcüstan Respublikası və Tacikistan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. İkitərəfli münasibətlər 4 avqust 1994 tarixində qurulmuşdur. 1991-ci ilə qədər hər iki ölkə Sovet İttifaqının bir hissəsi idi. Bu gün onlar Ümumdünya Ticarət Təşkilatının, Beynəlxalq İnkişaf Assosiasiyası, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı, Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası, Ümumdünya poçt ittifaqı, UNESCO, Yer Müşahidələri Qrupu, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdürlər və eyni zamanda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının həqiqi üzvüdürlər. == Fərqləndirici xüsusiyyətlər == == Tarix == Yarandıqlarından bəri münasibətlərin postsovet dövlətləri arasındakı münasibətlərə xas olan stereotipə görə qurulduğuna inanılır. İqtisadiyyatdan mədəniyyətə və elmə qədər bir sıra əməkdaşlıq sahələri hər iki tərəf üçün faydalıdır. 2003-cü ilin may ayında Özbəkistanın paytaxtı Daşkənddə Tacikistan lideri Emoməli Rəhmon Gürcüstanın ikinci prezidenti Eduard Şevardnadze ilə görüşür. Görüşdə dövlət başçıları müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığı inkişaf etdirmək istədiklərini bildirir. Münasibətlərin hüquqi bazası bir neçə sənəddən ibarətdir: 4 avqust 1994-cü il tarixində imzalanmış Diplomatik əlaqələrin qurulması haqqında Protokol və iki idarələrarası razılaşma. Tərəflər ondan çox sənədin layihəsini nəzərdən keçirir.
Qırğızıstan-Tacikistan sərhəd toqquşmaları (2021)
Qırğızıstan-Tacikistan sərhəd toqquşmaları — Qırğızıstan-Tacikistan sərhədində Qırğızıstan və Tacikistan qüvvələri arasında 28 aprel 2021-ci ildə su qaynaqları üzərində nəzarət səbəbindən başlayan bir sıra silahlı toquşmalar. Qırğızıstanın Batken vilayətinin Köktaş kəndində başlanan və daha sonra ordularında ortaya qarışması ilə genişlənən münaqişə. 29 aprel tarixində qarşıdurmalar nəticəsində hər iki tərəfdən 6 nəfər ölmüş və 10.000 nəfər bölgədən təxliyə edilmişdir. 29 aprel tarixində atəşkəs elan edilmişdir.
Qırğızıstan-Tacikistan sərhədi
Qırğızıstan–Tacikistan sərhədi — 984 km uzunluğa malikdir və Özbəkistanla üçlü nöqtədən Çinlə üçlü nöqtəyə qədər uzanır. == Təsvir == Sərhəd Tacikistanın şimalında Fərqanə Vadisində başlayır. Sərhəd qərbə doğru uzanır, Çorku şəhəri yaxınlığında kəskin bir tacik qabarıqlığı ilə, Tacik dənizinə çatır. Ancaq Tacikistan ərazisinin incə bir zolağı su anbarı ilə sərhəd arasında uzanır. Sərhəd Türküstan silsiləsi ilə yanaşı, şərqdə Çin ilə sərhəddə olan Alai və Trans-Alai silsilələri boyunca uzanır. == Anklavlar == Sərhəd boyunca Qırğızıstan ərazisinin içərisində yerləşən iki anklav (Vorux və Kayraqaç) var. == Tarix == Rusiya XIX əsrdə əvvəllər müstəqil olan Kokand, Xivə və Buxara əmirliyini özlərinə tabe edərək Orta Asiyanı fəth edir. Oktyabr İnqilabından və SSRİ-nin qurulmasından sonra Orta Asiyanı milli ərazi sərhədləri çərçivəsində etnik respublikalara bölmək qərara alınır. 25 fevral 1924-cü ildə Sov.İKP MK Siyasi Bürosu və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Orta Asiyada milli-ərazi sərhədlərini davam etdirəcəklərini elan edir. Bu proses bölgənin əsas millətlərindən hər biri üçün (qazaxlar, türkmənlər və özbəklər) üç alt komitə ilə Orta Asiya KP MK Siyasi Bürosunun Xüsusi Komitəsi tərəfindən nəzarət edilməli idi.
Qırğızıstan–Tacikistan münasibətləri
Qırğızıstan–Tacikistan münasibətləri — Tacikistan Respublikası ilə Qırğız Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. İkitərəfli əlaqələr 14 yanvar 1993-cü ildə quraşdırılmışdır. İki ölkə arasında sərhəd məsələləri ilə bağlı olaraq toqquşmalaar baş verir. == Tarix == 1997-ci ilin martında Düşənbədə Qırğızıstan səfirliyi açılır. Bişkekdə Tacikistan səfirliyi fəaliyyət göstərir. Tacikistan Respublikasının başçısı Emoməli Rəhmon 1993-cü ilin yanvarında, 1998 və 2013-cü ilin mayında Qırğızıstanda olmuşdur. Qırğızıstan Respublikasının ilk prezidenti Əsgər Akayev 1996-cı ilin iyulunda və 2004-cü ilin mayında Tacikistana səfər edir. Qırğızıstanın ikinci prezidenti Qurmanbek Bakıyev 2008-ci ilin may ayında Tacikistanın Sogd vilayətinə səfər edir. Dövlətlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Müstəqil Dövlətlər Birliyi, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və Avrasiya İqtisadi Birliyi kimi bir çox beynəlxalq və regional təşkilat çərçivəsində əməkdaşlıq edirlər. Qırğızıstan Milli Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2011-ci ilin yanvar-may aylarında iki respublika arasında ticarət dövriyyəsi 11 milyon ABŞ dolları təşkil edib.
Qırğızıstan–Tacikistan sərhədi
Qırğızıstan–Tacikistan sərhədi — 984 km uzunluğa malikdir və Özbəkistanla üçlü nöqtədən Çinlə üçlü nöqtəyə qədər uzanır. == Təsvir == Sərhəd Tacikistanın şimalında Fərqanə Vadisində başlayır. Sərhəd qərbə doğru uzanır, Çorku şəhəri yaxınlığında kəskin bir tacik qabarıqlığı ilə, Tacik dənizinə çatır. Ancaq Tacikistan ərazisinin incə bir zolağı su anbarı ilə sərhəd arasında uzanır. Sərhəd Türküstan silsiləsi ilə yanaşı, şərqdə Çin ilə sərhəddə olan Alai və Trans-Alai silsilələri boyunca uzanır. == Anklavlar == Sərhəd boyunca Qırğızıstan ərazisinin içərisində yerləşən iki anklav (Vorux və Kayraqaç) var. == Tarix == Rusiya XIX əsrdə əvvəllər müstəqil olan Kokand, Xivə və Buxara əmirliyini özlərinə tabe edərək Orta Asiyanı fəth edir. Oktyabr İnqilabından və SSRİ-nin qurulmasından sonra Orta Asiyanı milli ərazi sərhədləri çərçivəsində etnik respublikalara bölmək qərara alınır. 25 fevral 1924-cü ildə Sov.İKP MK Siyasi Bürosu və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Orta Asiyada milli-ərazi sərhədlərini davam etdirəcəklərini elan edir. Bu proses bölgənin əsas millətlərindən hər biri üçün (qazaxlar, türkmənlər və özbəklər) üç alt komitə ilə Orta Asiya KP MK Siyasi Bürosunun Xüsusi Komitəsi tərəfindən nəzarət edilməli idi.
Sincan tacikləri
Çin tacikləri, Sincan tacikləri və ya Dağ tacikləri (sarıq. Tujik, tudʒik; çin. ənən. 塔吉克族, pinyin: Tǎjíkè Zú) — Çin Xalq Respublikasının Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayan xalq. Çin hökuməti tərəfindən rəsmiləşdirilən 56 xalqdan biridir. == Adı == Çində yayılan adlarına baxmayaraq, Sincan tacikləri Tacikistanda tacik dili, Əfqanıstanda isə dari dili olaraq tanınan bir dildə danışan taciklərlə eyni deyillər. Çinin Sincan vilayətində yaşayan taciklər İran dillərindən olan pamir dilində danışan pamirlərin bir hissəsidir. == Məskunlaşması == 2000-ci ildə əldə edilən məlumatlara əsasən Çin taciklərinin ümumi sayı 41,028 nəfərdir. Onların əksəriyyəti Çinin qərbindəki Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayır. Onların 60%-i Taşkurqan-Tacik Muxtar Qəzasında yaşayır.
Tacikistan-Çin sərhədi
Tacikistan-Çin sərhədi 477 km (296m) uzunluqdadır və Qırğızıstan ilə yoldan, şimal-cənub xətti boyunca müxtəlif dağ silsilələri və Pamir silsiləsinin Əfqanıstanla keçid nöqtəsinə qədər uzanır. Tacikistandan keçid məntəqəsinə gedən yol Murqab kəndindən keçir və dəniz səviyyəsindən 4365 metr yüksəklikdə yerləşir. Qışda məntəqənin bu hissəsi çoxlu qarla örtülür, bu da hərəkət etməyi çətinləşdirir. Xüsusilə ilin qış fəsli üçün insanlar və nəqliyyat vasitələrini il boyu keçməyə imkan verən yollar da daxil olmaqla müvafiq infrastruktur qurulmuşdur. == Tarix == Tacikistan-Çin sərhədi Tacikistan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında keçən dövlət sərhədidir. Sərhəd Tacikistanın cənub tərəfdən deyil, şərqdən keçməsinə baxmayaraq, "MDB və Postsovet məkanının cənub sərhədi" nin bir hissəsidir. İki ölkənin dövlət sərhədinin ümumi uzunluğu 494.95 kilometrdir. Demək olar ki, bütün sərhəd bir tərəfdən Tacikistanın Dağ-Bədəxşan Muxtar Bölgəsindəki Pamir dağ silsiləsi boyunca, digər tərəfdən Çinin Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin cənub-qərb hissəsində keçir. 1991-ci ildə Tacikistan müstəqil olduqdan sonra, SSRİ-Çin sərhədinin bir hissəsini miras aldı. 2011-ci ildə Tacikistan, Pamir dağlarında 1,122 km² (433 kv m) ərazini Çin Xalq Respublikasına verərək, 130 illik mübahisəyə son qoyaraq 1999-cu ildə bağladığı müqaviləni ratifikasiya etdi.
Tacikistan Aqrar Universiteti
Şirinşo Şotemor adına Tacikistan Aqrar Universiteti (qısaca TAU; tac. Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Ш. Шотемур) — Tacikistanın ən böyük universitetlərindən biri, ölkənin aqrar sənaye kompleksinin, təhsilin və elmin inkişafı mərkəzlərindən biridir. 1931 -ci ildə Xucənd şəhərində qurulan Tacikistan Respublikasının paytaxtı Düşənbədə yerləşir . Rektor - kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor Maxmaderov Usmon Mamuroviç tac. Усмон Махмадёрзода (27 yanvar 2020 -ci ildən). == Tarixi == Mərkəzi Asiya Sovet respublikalarında kənd təsərrüfatı sektorlarının bölgü bölgüsü nəzərə alınmaqla mühəndislik, texniki və kənd təsərrüfatı bilikləri olan yüksək ixtisaslı kadrlara olan ehtiyac dar ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlayan ixtisaslaşdırılmış universitetlərin yaradılmasını zəruri edir. Bu məqsədlə, 1931 -ci ildə Tacikistan SSR-in şimalındakı Mərkəzi Asiya Dövlət Universitetinin (MADU) əkinçilik fakültəsinin bazasında Xocent , Mərkəzi Asiya Meyvə və Tərəvəz İnstitutu quruldu. Müəllimləri 205 tələbəyə və işləyən fakültənin 336 tələbəsinə dərs deyən 13 ixtisaslaşdırılmış kafedra yaradıldı. Respublikanın kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişaf perspektivlərinə uyğun olaraq, 1934-cü ildə institut yenidən təşkil edildi və Tacikistan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu (TKTİ) adlandırıldı və 1944 -cü ildə maddi -texniki bazanı yaxşılaşdırmaq və respublikanın bütün bölgələrindən mütəxəssislərin hazırlanmasını genişləndirmək və kənd təsərrüfatının yüksəlməsi məqsədi ilə Tacikistan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə institut Stalinabad (indiki - Düşənbə) şəhərinə köçürüldü. Heyvandarlıq və ipəkçilik kimi inkişaf etməkdə olan sahələr üçün kadr təmin etmək məqsədi ilə 1943 -cü ildə aqronomiya fakültəsinin bazasında 1947 -ci ildə zootexnik fakültəsinə çevrilən (1976-cı ildən - zoopark mühəndisliyi fakültəsi) zootexnika şöbəsi yaradıldı.
Tacikistan Dövlət Ticarət Universiteti
Tacikistan Dövlət Ticarət Universiteti — Tacikistan Respublikasının ali təhsil müəssisəsi. Düşənbədə yerləşir. 24 iyun 1987-ci ildə SSRİ Nazirlər Sovetinin Fərmanı ilə Düşənbədəki Səmərqənd Kooperativ İnstitutunun təlim və məsləhət mərkəzi əsasında, Novosibirsk Sovet Kooperativ Ticarət İnstitutunun Düşənbə filialı olaraq yaradıldı. 1991-ci ildən — Tacikpotreb birliyi Tacikistan Dövlət Kooperativ Ticarət İnstitutu. 1993-cü ildən — Tacikistan Dövlət Kooperativ Ticarət İnstitutu. 12 ixtisas üzrə təlim. Təxminən 6 min tələbə (2007) təhsil alır və 170 müəllim (2007) fəaliyyət göstərir. 2001-ci ildən bəri Xujanda filial fəaliyyət göstərir — Tacikistan Dövlət Ticarət Universitetinin İqtisadiyyat və Ticarət İnstitutu. Rektor — Kurbonzoda M.R. == Haqqında == Universitet 1987-ci ildə Düşənbədə qurulub. Sovet vaxtında Tacikistan Kooperativ İnstitutu adlanırdı.
Tacikistan Elmlər Akademiyası
Tacikistan Respublikasının Milli Elmlər Akademiyası — Tacikistan Respublikasının ali elmi müəssisəsi. Respublikanın paytaxtı — Düşənbədə yerləşir. 14 aprel 1951-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Tacik bölməsi əsasında Tacikistan SSR Elmlər Akademiyası olaraq quruldu. Akademiyanın ilk həqiqi üzvləri Tacikistan SSR Nazirlər Soveti tərəfindən təsdiq edildi: Sədrəddin Ayni, Mirzo Tursun-Zadə, İ. N. Antipov-Karatayev, B. Q. Qafurov, B. N. Niyazmuxamedov , S. İ. Pleşko, A. A. Semyonov, N. V. Smolski, S. M. Yusubova, H. A. Yuldaşev, A. Y. Yakubovski. Akademiyanın 3 şöbəsi və 20 tədqiqat institutu var: Fizika-Riyaziyyat, Kimya və Geoloji Elmlər Bölümü (tədqiqat institutları: riyaziyyatçılar; S. U. Umarov adına fiziki və texniki; astrofizika; V. İ. Nikitin adına kimya; geologiya; zəlzələyə davamlı tikinti və seysmologiya; su problemləri, hidroenerji və ekologiya;), Bioloji və Tibbi Elmlər Bölümü (tədqiqat institutları: botanika; E. N. Pavlovski adına zoologiya və parazitologiya; bitki fiziologiyası və genetikası; qastroenterologiya; akademik X. Y. Yusufbəyov adına Pamir Bioloji İnstitutu), Sosial Elmlər Bölümü (tədqiqat institutları: A. Doniş adına tarix, arxeologiya və etnoqrafiya; A. Rudaki adına dil və ədəbiyyat; iqtisadiyyat; şərqşünaslıq və yazılı irs; A. M. Baxovəddinov adına fəlsəfə, humanitar elmlər, demoqrafiya, dövlət və hüquqlar) , habelə Pamir filialı (2 institutu özündə birləşdirir), Xucand Elmi Mərkəzi, Xatlon Elmi Mərkəzi və bir sıra digər elmi qurumlar, Doniş nəşriyyatı, İndira Qandi adına Mərkəzi Elmi Kitabxana. == Akademiyanın prezidentləri == (rəsmi saytdakı siyahıya görə) Sədrəddin Ayni (1951–1954) Sultan Umarov (1957–1964) Məhəmməd Əsimov (1965–1988) Sabit Neqmatullayev (1988–1995) Ulmas Mirsəidov (1995–2005) Mamadşo İlolov (2005–2013) Farxod Rəhimov (6 dekabr 2013-cü ildən) Akademiya islahatı Tədqiqat fəaliyyətini optimallaşdırmaq üçün 16 sentyabr 2010-cu ildə Tacikistan Hökuməti respublika Elmlər Akademiyasının struktur və inzibati islahatları haqqında qərar qəbul etdi. Bu qərara görə Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutu və Zəlzələ Mühəndisliyi və Seysmologiya İnstitutu Tacikistan Respublikası Elmlər Akademiyası Geologiya, Zəlzələ Mühəndisliyi və Seysmologiya İnstitutuna birləşdirildi; Botanika İnstitutu və Bitki Fiziologiyası və Genetika İnstitutu — Tatarıstan Respublikası Elmlər Akademiyası Botanika, Fiziologiya və Bitki Genetikası İnstitutuna; Dövlət və Hüquq İnstitutu və Fəlsəfə İnstitutu. A. Baxovəddinova — Tatarıstan Respublikası Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə, Politologiya və Hüquq İnstitutunda; Demoqrafiya İnstitutu və İqtisadiyyat İnstitutu — Tatarıstan Respublikası Elmlər Akademiyası İqtisadiyyat və Demoqrafiya İnstitutuna; Şərqşünaslıq və Yazılı İrs İnstitutu və Dil və Ədəbiyyat İnstitutu. == Akademiyanın mövcud vəziyyəti == 2015-ci ildə Tacikistan Respublikası Elmlər Akademiyasına 2 elmi işçi işləyən 16 elmi institut daxil idi .
Tacikistan Konstitusiyası
Tacikistan Respublikasının Konstitusiyası — Tacikistan Respublikasının əsas qanunu. Tacikistan Konstitusiyası 6 noyabr 1994-cü ildə ümumxalq səsverməsi - referendum yolu ilə qəbul edilmişdir. Əsas qanun 10 fəsil və 100 maddədən ibarətdir. == Konstitusiyanın quruluşu == Birinci fəsil: Konstitusiya quruluşunun əsasları. İkinci fəsil: İnsan və vətəndaş hüquqları, azadlıqları, əsas vəzifələri. Üçüncü fəsil: Ali Məclis (Parlament). Dördüncü fəsil: Prezident. Beşinci fəsil: Hökumət. Altıncı fəsil: Yerli hakimiyyət orqanları və özünüidarə. Yeddinci fəsil: Dağlıq Bədəxşan Muxtar Vilayəti.
Tacikistan MSSR
Tacikistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (rus. Таджикская Автономная Социалистическая Советская Республика) — Sovet İttifaqı tərkibində Özbəkistan SSRİ daxilində mövcud olmuş muxtar qurumdur.
Tacikistan Milli Universiteti
Tacikistan Milli Universiteti (qısaca TMU; tac. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон) — Tacikistanın ilk və ən böyük universitetlərindən biri, ölkənin mədəniyyət, təhsil və elmin inkişafı mərkəzlərindən biridir. 1947-ci ildə qurulmuş, Tacikistan Respublikasının paytaxtı — Düşənbədə yerləşir. Rektor — İqtisad elmləri doktoru, professor Xuşvaxtzoda Kobiljon Xuşvaxt tac. Қобилҷон Хушвахтзода (с 27.01.2020) == Tarixi == Tacikistan Dövlət Universiteti SSRİ Nazirlər Sovetinin 21 mart 1947-ci il tarixli 643 saylı Fərmanı ilə quruldu. Əvvəlcə dörd fakültə var idi — geoloji və torpaq, bioloji, tarixi və filoloji və (1949-cu ildən) fizika-riyaziyyat. TMU -da dərslər 1 sentyabr 1948-ci ildə Şevçenko adına Düşənbə Dövlət Pedaqoji İnstitutunun binasında başladı. İlk tədris ilində 240 tələbə üç fakültəyə yazıldı, 2 müəllim və 8 dosent olmaqla 17 müəllim və 19 part-time işçi çalışdı, yalnız bir müəllimin doktorluq dərəcəsi, dörd müəllimin isə elmlər namizədi vardı. Tacikistan Dövlət Universitetinin yaranmasının başlanğıcında 1948-1954-cü illərdə universitetin ilk rektoru, gələcək akademik Zarif Şaripoviç Rəcəbov, və 1956-1971-ci illərdə universitetin rektoru, akademik Soli Aşurxodjayeviç Radcabov. 1952 -ci ildən Elmi Qeydlər nəşr olunur.
Tacikistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Tacikistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (rus. Таджикская Автономная Социалистическая Советская Республика) — Sovet İttifaqı tərkibində Özbəkistan SSRİ daxilində mövcud olmuş muxtar qurumdur.
Tacikistan Prezidenti
Tacikistan prezidentlərinin siyahısı — 1991-ci ildə Sovet İttifaqından müstəqilliyini qazanan Tacikistanın, dövlət başçılarının siyahısı. Tacikistan Prezidenti, Tacikistan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanıdır. Tacikistan Prezidenti vəzifəyə, Tacikistan Konstitusiyasının müvafiq maddələri ilə təyin olunur. 1994-cü ilin 16 noyabr tarixində təsis edilən vəzifəni, həmin gündən etibarən Emoməli Rəhmon icra edir.
Tacikistan Respublikası
Tacikistan (tac. Тоҷикистон) və ya rəsmi adı ilə Tacikistan Respublikası (tac. Ҷумҳурии Тоҷикистон) — Mərkəzi Asiyada dövlət. Tacikistan dənizə çıxışı olmayan ölkələrdən biridir və ərazisi Pamir dağlarının ətəklərində yerləşir. Şimalda Qırğızıstan, cənubda Əfqanıstan, qərb və şimal-qərbdə Özbəkistan, şərqdə isə Çinlə həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Düşənbə şəhəridir, ümumi sahəsi 143,100 kvadrat kilometrdir. Tacikistan həm də keçmiş postsovet ölkəsidir. == Coğrafiyası == Tacikistanın ərazisi əsasən dağlıqdır. Şimalda Fərqanə vadisi, şimal-qərbdə və ölkənin mərkəzində Türküstan, Zərəfşan, Hissar, Alay sıra dağları. Cənub-Şərqdə İsmayıl Səməni piki olan Pamir dağları yerləşir.
Tacikistan Respublikası Ali Məclisinin Milli Şurası
Məclisi milli Məclisi Ali və ya Tacikistan Respublikası Ali Məclisinin Milli Şurası (tac. Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон) — Tacikistan Respublikası Məclisi Ali Məclisinin (Ali Məclisinin) yuxarı palatası. Palatanın səlahiyyət müddəti 5 ildir. 26 sentyabr 1999-cu ildə ümumxalq konstitusiya referendumu nəticəsində Tacikistan bir palatalı parlamentdən iki palatalı parlamentə keçdi. Ali Məclisin iki palatası var: yuxarı palatası Milli Məclis (Milli Şura), aşağı hissəsi isə Məclisi Nümayəndələr Palatası (Nümayəndələr Palatası). == Yerlərin tərkibi və paylanması == Tacikistan Respublikası Ali Məclisi Milli Şurası 33 üzvdən ibarətdir, onlardan 25-i Dağlıq Bədəxşan Muxtar Vilayəti, onun şəhər və rayonları, Suğd və Xatlon bölgələri və onların şəhərlərindən olan deputatların birgə iclaslarında gizli səsvermə yolu ilə seçilir. və rayonlar, Düşənbə şəhəri və onun rayonları, respublika tabeliyindəki şəhər və rayonlar. Ştatın bütün inzibati-ərazi vahidlərinin bərabər sayda nümayəndələri var. Qalan 8 üzv birbaşa Tacikistan Respublikasının Prezidenti - dövlət başçısı, Konstitusiyanın qarantı və ölkənin Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı tərəfindən təyin edilir. Milli Şura (Məclisi Milli) üzvlərinin, həmçinin Nümayəndələr Palatasının (Məclisi Namoyandagon) üzvlərinin səlahiyyət müddəti 5 ildir.
Tacikistan SSR
Tacikistan Sovet Sosialist Respublikası (tac. Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон) — Sovet İttifaqı respublikalarından biri. 16 oktyabr 1929-cu il tarixindən 9 sentyabr 1991-ci il tarixinədək mövcud olmuşdur.
Tаci
Taci (ərəb. التاجي‎)— İraqın mərkəzində, Bağdad mühafəzəsində şəhər. Tacinin təxminən 200.000 əhalisi var. Çoxları əkinçilik və kənd təsərrüfatı sektorunda çalışan sünni ərəb müsəlmanlardır.
Tabi
Tabi (yap. 足袋) — Yaponların ənənəvi milli corabı. Ayaq biləyinə qədər hündürlüyə malik olan pambıq üzü və pambıq astarlı, klassik ağ rəngdə və də bağlamaq üçün dəmir sancaqlara malik bu corablar adət etdiyimiz corablardan həm də baş barmağının digər barmaqlardan ayrılması ilə fərqlənir. Bu formada olduqlarından onları kişi və qadınlar zori, geta və digər qayış və ya ipli ənənəvi ayaqqabılarla geyinə bilirlər. Tabi milli geyimləri — kimono (yap. 着物) və digər vafuku (yap. 和服 — Yaponiya geyimi) növlərini, eləcə də, orta əsrlərdə samuray paltarlarını bir növ tamamlayır. Tabinin daha geniş yayılmış forması ağ rəngdədir. Ağ tabilər rəsmi mərasimlərdə, məsələn, məşhur çay mərasimi zamanı geyinilir. Kişilər səfərlər zamanı bəzən qara və göy tabi geyinir.
Tacik
Taciklər (tac. Тоҷик, dəri تاجيک) — Tacikistanda, İranda, Əfqanıstanda və Özbəkistanda kompakt halda yaşayan xalq. Tərkibinə 10 etnik qrup daxildir və sayları təxminən 18–25 milyon nəfərdir. == Məskunlaşma və sayları == === Əfqanıstanda === 5 iyun — 5 iyul 1979-cu il ümumölkə əhali siyahıyaalınmasına əsasən Əfqanıstan əhalisi 15.6 milyon nəfər olmuş, onun 3.5 milyon nəfərini taciklər təşkil etmişdir. MKİ-nin 2012-ci ilin iyul ayına olan məlumatına əsasən 30.419.928 nəfərlik Əfqanıstan əhalisinin 27 %-i, yəni təxminən 8.213 milyon nəfəri etnik taciklərdən ibarətdir. Britannika Ensiklopediyasına əsasən taciklər Əfqanıstan əhalisinin 20 %-ni təşkil edirlər. Əfqanıstan İslam Respublikasının Mərkəzi Statistika Təşkilatının məlumatlarına əsasən 2012-ci ilin əvvəlinə ölkə əhalisinin cəmi sayının 25.500.100 nəfər olduğu ehtimal edilir. MKİ-nin və Britannika Ensiklopediyasının Əfqanıstanda taciklərin ümumi əhali içərisindəki nisbətinə dair verdiyi məlumatlar və Əfqanıstan İslam Respublikasının Mərkəzi Statistika Təşkilatının 2012-ci ilin əvvəlinə olan Əfqanıstanın ümumi əhalisi haqqında verdiyi məlumatlar nəzərə alınarsa, bu ölkədə ən az 5.1 milyon nəfər, ən çoxu isə 6.885 milyon nəfər tacik yaşadığı ehtimal olunur. === Tacikistanda === 21–30 sentyabr 2010-cu il ümumtacikistan əhali siyahıyaalınmasına əsasən 7.564.502 nəfər olan ölkə əhalisinin 6.373.834 nəfəri və ya 84,26 %-i etnik taciklərdən ibarətdir. Tacikistan Respublikasının Prezidenti yanında Tacikistan Statistika Agentliyinin təqdim etdiyi rəsmi məlumatlara əsasən Tacikistan əhalisi 1 yanvar 2012-ci il tarixinə 7.800.500, 5 fevral 2013-cü il tarixinə isə 8 milyon nəfərdir.
Tacir
Tacir yaxud tüccar — ticarətlə məşğul olan şəxs.
Tali
Tali — Zəngilan rayonunun cənub-qərbində dağ. Araz çayının yaxınlığında yerləşir. Hündürlüyü 660 m. Talit variantında da qeydə alınmışdır. Oronim ərəb dilindəki tal sözündən və i(t) şəkilçisindən düzəlib, "çara, yüksəklik, baş, zirvə” deməkdir.
TAC
Tac
Günəş tacı
Günəş tacı — Günəşdən 5 mln. km-dək məsafədə yerləşir. O, Günəşdən ətraf aləmə səpələnən yüklü hissəciklərdən, tozlardan, qaz kütlələrindən (onlara koronium deyilir) ibarətdir. Bu plazma axınları Günəş küləyi adlanır. Onların sürəti 300–400 km/san.-yə çatır. Günəşin ətrafa şüalandırdığı ümumi enerjinin miqdarı 4*10³³ erq/san-dir. Bu enerjinin 1/2.200.000.000 hissəsi Yer səthinə gəlib çatır. Adi müşahidə zamanı Günəş tacını ancaq tutulma əsnasında görmək olar. 1868-ci ilin 18 avqustunda müxtəlif ölkələrdən bir çox astronomlar tam Günəş tutulmasını müşahidə etmək üçün Hindistana getmişdilər. Bu zaman tacın və protuberansların spektrini öyrənməklə "helium qazı" kəşf edildi.
Haşim Taçi
[mənbə göstərin] Haşim Taçi (24 aprel 1968) — Kosovo Respublikasının baş naziri. Kosovo Demokratik Partiyasının prezidenti. Priştina Universitetində tarix üzrə oxuyub.
Akira Kaci
Akira Kaci (d. 13 yanvar 1980) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 64 oyun keçirib, 2 qol vurub.
Baci (Gürcüstan)
Baci (gürc. ბაჯი) — Gürcüstanda, Raça-Leçxumi və Aşağı Svaneti bölgəsində, Ambrolauri bələdiyyəsində yerləşən kənd. Rioni çayının üzərində, Ambrolauri şəhərindən 22 kilometr uzaqlıqda yerləşir.
George Haci
George Haci (rum. Gheorghe Hagi; 5 fevral 1965) — rumın futbol yarımmüdafiəçisi; XX əsrin ən yaxşı rumın futbolçusu. 2001-ci ildən məşqçi kimi fəaliyyət göstərir. == Həyatı == George Haci 5 fevral 1965-ci ildə Rumıniyada Konstansa vilayətinin Seçele kəndində anadan olmuşdur. Onun özündən böyük Elena və Sultan adında iki bacısı var. 6 yaşında ikən anası Çirata ona həyatını dəyişdirəcək və heç vaxt unutmayacağı bir hədiyyə verir nu futbol topu idi. == Klub karyerası == === "Farul" === Hacini ilk kəşf edən "Farul" (Konstansa) klubunun gənclərdən ibarət heyətini çalışdıran İosif Bukossi olmuşdur. Sonradan Hacinin futbolçu olmasında onun böyük əməyi vardır. Haci ilk rəsmi matçına 11 yaşında çıxmışdır. 1979/1980 mövsümündə lisenziyalı olaraq "Farul" (Konstansa) komandasının oyunçusu olub.
Madoka Haci
Madoka Haci (d. 8 iyul 1988) — Yaponiya qadın futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 7 oyun keçirib.
Mayumi Kaci
Mayumi Kaci (d. 28 iyun 1964) — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 48 oyun keçirib.
Raci dili
Raci dili — İranın mərkəzi məntəqələrində danışılan dil idi ki indi fəqət Dilican şəhərinin bəzi məntəqələrinin dillərində bir neçə kəlmə bu dildən qalır.Bu dil Şimal-qərbi İran dillərinə aid olan dildir və indi Dilican şəhərinin əhalisinin çoxu bu dildə danışırlar. Bu dilə ən yaxın dillər Erməni, Bəluc, Gilan və Simnandilləridir.
Raci Şaşmaz
Tayyar Raci Şaşmaz (d. 30 oktyabr 1973, Elazığ, Türkiyə) — Zaza kökənli Türkiyəli prodüser, ssenarist və aktyor. == Həyatı və karyerası == Zaza kökənlidir. Mərmərə Universiteti Radio və Televiziya fakültəsini bitirib. Rejissoru Osman Sınav olan Deli Yürek serialının ssenaristi oldu. 2001-ci ildə ilk filmi olan Deli Yürek: Bumerang Cehenneminin ssenarisini qələmə aldı. Ardından məşhur serial Qurdlar Vadisini yazmağa başladı. 2004-cü ildə öz istehsal şirkəti olan Pana Filmi quraraq, Qurdlar Vadisi serialının ssenaristliyi ilə birlikdə prodüserliyinidə üstləndi. Ekmek Teknesi, Eşref Saati, Qurdlar Vadisi Terror, Qurdlar Vadisi Pusqu serialları ilə yanaşı Muro, Qurdlar Vadisi İraq, Qurdlar Vadisi Qladio, Qurdlar Vadisi Fələstin filmlərinə imzasını atdı.
Tacik dili
Tacik dili (tac. забо́ни тоҷикӣ́ [za’bɔːni tɔːd͡ʒi’ki], eləcə də форси́и тоҷикӣ́ [fɔːr’siji tɔːd͡ʒi’ki] "tacik fars dili") — Orta Asiyada yaşayan taciklərin(farsların) danışıq dili, Tacikistanın rəsmi dövlət dili.
Tacir Allahverdiyev
Tacir Xasay oğlu Allahverdiyev (20 aprel 2001, Ağdam rayonu – 24 oktyabr 2020, Füzuli rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Allahverdiyev 2001-ci il aprelin 20-də Ağdam rayonunun Çullu kəndində anadan olub. Onun qardaşı — Nazir Allahverdiyev də İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Allahverdiyev 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Allahverdiyev oktyabrın 24-da Füzulinin azad edilməsi zamanı şəhid olub. Ağdam rayonunda dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Allahverdiyev ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Allahverdiyev ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək igidlik və mərdlik göstərmiş, hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirərək şəhid olmuş Tacir Allahverdiyev Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 05.11.2022-ci il tarixli Sərəncamına əsasən ölümündən sonra 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edilmişdir.
Tacir Cəfərov
Tacir Fariz oğlu Cəfərov (9 fevral 2001; Goranboy rayonu, Azərbaycan — 28 oktyabr 2020; Füzuli rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Cəfərov 2001-ci il fevralın 9-da Goranboy rayonunun Qaraçinar kəndində anadan olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Cəfərov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Cəfərov oktyabrın 28-də Füzulinin azad edilməsi zamanı şəhid olub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Cəfərov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Cəfərov ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Cəfərov ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Tacir Eminov
Tacir İntiqam oğlu Eminov (31 dekabr 2001; Cəlilabad rayonu, Azərbaycan — 6 oktyabr 2020; Tərtər rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Eminov 2001-ci il dekabrın 31-də Cəlilabad rayonunun Sadatlı kəndində anadan olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Eminov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Suqovuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Eminov oktyabrın 6-da Madagizin azad edilməsi zamanı şəhid olub. Cəlilabad rayonunun Sadatlı kəndində dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Eminov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.
Tacir Həsənov
Tacir Elşən oğlu Həsənov (21 aprel 2001; Sabunçu rayonu, Azərbaycan — 27 sentyabr 2020; Kəlbəcər rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Həsənov 2001-ci il aprelin 21-də Sabunçu rayonunun Pirşağı qəsəbəsində anadan olub. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Həsənov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Həsənov sentyabrın 27-də Murovdağ döyüşləri zamanı şəhid olub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Həsənov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Kəlbəcər rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Həsənov ölümündən sonra "Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını və xidməti vəzifələrini yerinə yetirən zaman fərqləndiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 30.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Həsənov ölümündən sonra "Hərbi xidmətlərə görə" medalı ilə təltif edildi.
Tacir Muradlı
Tacir Hasil oğlu Muradlı (25 sentyabr 2000; Mil, Beyləqan rayonu — 22 oktyabr 2020; Qubadlı rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Muradlı 2000-ci il sentyabrın 25-də Beyləqan rayonunun Yeni Mil (Talıbxanlı) qəsəbəsində anadan olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Muradlı 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Cəbrayılın, Füzulinin və Qubadlının azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Muradlı oktyabrın 22-də Qubadlının azad edilməsi zamanı şəhid olub. Beyləqan rayonunda dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Muradlı ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Muradlı ölümündən sonra "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Muradlı ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Qubadlı rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Muradlı ​ölümündən sonra "Qubadlının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Tacir salatı
Tacir sarayı
Tacir sarayı (türk. Tüccar sarayı) — Türkiyənin Ani şəhərində yerləşən tarixi abidə. Mənbələrdə eyni zamanda Sultan sarayı və Qala olaraq da qeyd edilən saray Aninin Şimal Qərb tərəfində yerləşir. Ehtimal ki, XII əsrin sonu—XIII əsrin əvvəllərində inşa edilib və hansısa varlı bir tacirə, şahzadəyə və yaxud Ani yepiskouna məxsus olub. Bir çox tədqiqatşılar sarayın tacir Tiqran Honentsə məxsus ola biləcəyi iddiasının üstündə dayanırlar. Çünki, onun məzarı sarayın qarşısındakı vadinin uçurumundakı qayada yonulmuşdur. Başqa bir fərziyyəyə görə isə bina saray deyil və sırf şəhərin müdafiə xarakterli tikililərindən biriridir. Günümüzə binanın təyinatını və kimə məxsus olmasını dəqiqləşdirə biləcəyimiz bir kitabə çatmadığından bu abidəylə bağlı olan bütün fikirlər sadəcə fərziyyə olaraq qalır. == Memarlıq xüsusiyyətləri == Binanın şəhər tərəfə olan divarı ikiqatlıdır. Binanın girişi düzbucaqlı bir otaqdan başlayır, daha sonra ətrafı digər kiçik otaqlarla dövrəli olan böyük bir qonaq otağı gəlir.
Tacir Şahmalıoğlu
Tacir Şahmalıoğlu (24 may 1965, Sarıhacılı, Ağdam rayonu) — Azərbaycan müğənnisi. == Həyatı == Tacir Şahmalıoğlu 24 may 1965-ci ildə Ağdam rayonunun Sarıhacılı kəndində anadan olub. Ailədə 4 bacı 4 qardaş olublar. 6 yaşında səsi, istedadı atası tərəfindən kəşf edilib. 6 yaşından 12 yaşına qədər pionerlər evində musiqi təhsili almışdır. Uşaq yaşlarından Murad Rzayevin yaradıcısı olduğu "Qarabağ bülbülləri" ansamblındakı çıxışları ilə tanınmışdır. Onillik orta təhsilini Ağdamda aldıqdan sonra Tacir 1983-cü ildə Üzeyir Hacıbəyov adına kollecə daxil olur. Lakin sonra hərbi xidmət yaşı çatdığı üçün əsgərliyə yollanır. 1984–86-cı illərdə Latviyanın Riqa şəhərində hərbi xidmətdə olmuşdur. Hərbi xidmətdən sonra təhsilinə yenidən davam etmişdir.
Tacir Əhmədov
Tacir Mehdi oğlu Əhmədov (20 aprel 2001; Kürdəmir rayonu, Azərbaycan — 20 oktyabr 2020; Xocavənd rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Tacir Əhmədov 2001-ci il aprelin 20-də Kürdəmir rayonunun Qarabucaq qəsəbəsində anadan olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacir Əhmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Füzulinin və Xocavəndin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacir Əhmədov oktyabrın 20-də Hadrutun azad edilməsi zamanı şəhid olub. Binəqədi rayonunda dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Əhmədov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Əhmədov ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacir Əhmədov ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Zvonimir tacı
Zvonimir tacı ― 1076—1089-cu illərdə hakimiyyətdə olan xorvat hökmdarı Zvonimirə məxsus tutya, sonradan itirilmişdir. == Yaranması == Dmitar Zvonimir tacı skeptron ilə birlikdə Roma papası VII Qriqoridən aldı. == Hakimiyyətin legitimləşdirilməsində rolu == Tacqoyma Zvonimirin əvvəlki dux əvəzinə daha böyük titul olan rex-i almasına imkan verdi. Ancaq eyni zamanda, tacı alması nəticəsində Papa ilə münasibətləri daha çox vassal münasibətlərinə bənzəməyə başladı. Mənşə baxımından, Zvonimirin xorvat taxt-tacına olan haqqı nə qədər böyük olduğu aydın deyil, ona görə onun hökmdarlığının əlavə gücləndirilməsinə ehtiyacı ola bilərdi. == Sonrakı taleyi == Orta əsr tacı Zvonimirin ölümündən sonra başlayan iğtişaş dövrü zamanı itirilmişdir, Macarıstan və Xorvatiyanın şəxsi birliyinin başlamasından sonra isə xorvat tacı rolunu Müqəddəs İştvan tacı öz üzərinə aldı. XIX əsrdə ayrı xorvat tacının mövcud olması fikri Xorvatiya suverenliyinin tərəfdarları arasında populyarlaşdı, məsələn bu cür düşüncələrə Franyo Raçkinın idealist yazılarında rasta gəlmək olar. Zvonimir (və ya ona daha çox deyildiyi kimi Tomislav) tacının şəkilləri şücaətli keçmiş haqqında xatirələri gücləndirirdi. Bu, 1925-ci ildə xorvat dövlətçiliyinin ildönümünün qeyd edildiyi zaman xüsusilə aktual oldu. Müstəqil Xorvatiya Dövlətinin yaranması ilə prototipindən fərqlənən yeni “Zvonimir tacı” hazırlandı.
Bacı
Bacı sözünün bir neçə mənası ola bilər : Bir ata-anadan, yaxud bir atadan və ya bir anadan olan qızların birbirinə və ya qardaşlarına olan qohumluq münasibəti; Tanış olmayan qadına, qıza ehtiramla müraciət. Tibb bacısı mənasında müraciət.
Hacı
Hacı — Həcc ziyarətini yerinə yetirən müsəlmana deyilir. == Daha ətraflı == Həcc– İslam dinin sütunlarından biri.
TACIS
TACIS (Technical Assistance for the Commonwealth of Independent States, Müstəqil Dövlətlər Birliyinə Texniki Yardım) — Avropa İttifaqının MDB ölkələrində iqtisadi islahatların sürətləndirilməsinə yardım məqsədilə həyata keçirdiyi proqramdır. Proqram nou-hauların MDB ölkələrinə ötürülməsi üçün qrantlar verir. 1991-2007 illər arasında TACIS çərçivəsində Aİ tərəfindən 7,3 milliard avro ayırılıb. 2006-ci ildə təftiş komissiyası tərəfindən keçirilən araşdırma göstərib ki, proqram çərçivəsində 5 milliard avro qeyri-effektiv şəkildə xərclənilib. Məsələn, Rusiyadaki 29 layihədən ancaq 5-in nəzərəçarpacaq nəticəsi olmuşdu. Avropa Parlamentinin üzvləri proqramın dayandırılmasını tələb etmişlər. 2007-ci ildə TACIS ləğv olunmuşdu. Onu Avropa Qonuşuluq və Tərəfdaşlıq Proqramı (ing. European Neighbourhood and Partnership Instrument/ENPI) əvəzləndirib.
Kaçi
Kaçi — İranda desertdir, lakin axşam yeməyində çörəklə yemək kimi yeyilə bilər. Kachi un və yağın olması səbəbindən çox enerjiyə malikdir. Məsələn, kərə yağı və undan alınan enerji, bu kaçinin hazırlanmasında verilən miqdarlarla tək başına 3115 kaloridir ki, bu da əhəmiyyətli bir enerjidir. Bu səbəbdən arıq insanlar və zəiflikdən əziyyət çəkənlər üçün uyğun bir desertdir. Kaçi un, şəkər, qızılgül suyu, yağ, yağ və zəfərandan hazırlanır. Əvvəllər çoxlu heyvan yağı ilə hazırlanırdı. Kachi də düyü unu ilə hazırlanır.
Tağı
Tağı — Azərbaycanlı kişi adı. Tağı Şahbazi Simurğ — yazıçı. Tağı Nağıyev — Bakı Şəhər Dumasının üzvü, keçmiş Hümmətçi, Müsavat Partiyası qurucularından. Tağı Tağıyev — Azərbaycan SSR xalq rəssamı.
Böyük Karlın tacı
Böyük Karlın tacı və ya Müqəddəs Roma İmperiyasının tacı (alm. Reichskrone‎) — Müqəddəs Roma imperatorlarının 11-ci əsrdən 1806-cı ildə Müqəddəs Roma İmperiyasının ləvğinə qədər taxdığı tac. Tac, Roma kralları, seçildikdən dərhal sonra isə İmperator tərəfindən istifadə edildi. X əsrin sonu və ya XI əsrin əvvəllərində hazırlanmışdır. Bir çox digər taclardan fərqli olaraq, dairəvi bir formada deyil, səkkizbucaqlıdır və səkkiz menteşəli löhədən hazırlanmışdır. Tacın ön hissəsindən başlayan və arxasına qədər dəvam edən hisssənin önündə xaç yerləşir. Tac Avstriyanın Vyana, Hofburqdakı İmperiya Xəzinəsində saxlanılır. == Tarix == Tacın 10-cu əsrin sonlarında və erkən 11-ci əsrdə Qərbi Almanyada, I Otto, I Konrad və III Konradın hakimiyyəti zamanı hazırlandığı düşünülür. Bu barədə ilk qorunan qeydlərin XII əsrdən bəri eyni tac haqqında olduğunu düşünsək bunun həqiqətə uyğun olduğu düşünülür. Müqəddəs Roma İmperiyası Krallarının əksəriyyət bu tacı taxmışdır.
Cənub Tacı (bürc)
Cənub Tacı (lat. Corona Australis) — göyün cənub yarımkürəsində bürc.
Göllərin Tacı (1966)
== Məzmun == Genişekranlı mənzərə filmidir. Film Kiçik Qafqaz dağlarında zəlzələ nəticəsində yaranmış göllər və bu göllərin ən gözəli Göygöl haqqındadır. == Festivallar və mükafatlar == 1) 1967-ci ildə Tbilisidə I Zaqafqaziya və Ukrayna respublikaları filmlərinin "Prometey-67" zona kinofestivalı Qısametrajlı sənədli filmə görə SSRİ Kinematoqrafçılar İttifaqının II dərəcəli Diplomu verilmişdir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Rejissor: Mirzə Mustafayev Ssenari müəllifi: Mirzə Mustafayev Mətnin müəllifi: Yusif Səmədoğlu Operator: Faiq Qasımov Bəstəkar: Nazim Əliverdibəyov Səs operatoru: S.Dolgina == Mənbə == Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
Stefan Nemaniç tacı
Stefan Nemaniç tacı (serb. Круна Стефана Првовенчаног) — əfsanəyə görə, Serbiya kralı Stefan Nemaniçə tacqoyma mərasimində təqdim olunan tac. Rəvayətə görə, 1201-ci ildə Stefan Nemaniç Roma Papası III İnnokentiyə onu kral olaraq tanımaq və tac göndərmək istəyi ilə müraciət etdi, lakin onun bu istəyini 1207-ci ildə papa III Honorius yerinə yetirdi və Stefanın taclandığı tacı ona göndərdi. Rəvayətə görə, Stefandan sonra gələn bütün serb kralların taclandırılması üçün ondan istifadə edilmişdir, lakin çarlardan başqa (IV Stefan Uroş Duşan və V Stefan Uroş fərqli taclardan istifadə etmişdilər). Sikkələr və freskaların üstündə olan görüntülərə əsasən, tacın zanbaq çələngindən ibarət olduğu qənaətinə gəlmək olar. Lakin, 1217-ci ildə Stefan Nemaniçə Romadan belə bir tacın verilməsinə dair kifayət qədər dəlil tarixçilər tərəfindən təqdim edilmir, çünki Stefan rəsmi olaraq yalnız 1222-ci ildə Müqəddəs Sava tərəfindən pravoslav ayini ilə Jiça monastırında tac edilmişdir. Bəzi nəzəriyyələrə görə, Stefana kral tacı Bizansdan gəlib və Bizanslıların razılığı ilə Stefanın taclanması baş tutmuşdur, lakin tacın Stefana hər-hansısa yerdən göndərildiyi haqqında Serbiya salnamələrində heç bir məlumat tapılmamışdır. Serbiya Bizansla olduqca yaxın təmasda olduğundan Bizansın Serbiya mədəniyyətinə təsiri artdı, buna görə də tacın freskalarda təsvir olunması dayandırıldı. Tac Kotromaniçlərin gerbində də təsvir olunmuşdur, hansılar ki onu Bosniyanın krallıq elan olunması və I Tvrtkonun taxta çıxmasından sonra əlavə etmişdilər.
Şimal Tacı (bürc)
Şimal Tacı (lat. Corona Borealis) — göyün şimal yarımkürəsində bürc.
Araqon taxt-tacı
Araqon taxt-tacı (araq. Corona d'Aragón; kat. Corona d'Aragó, Katalanca tələffüz: [kuˈɾonə ðəɾəˈɣo]; isp. Corona de Aragón, [koˈɾona ðe aɾaˈɣon]; lat. Corona Aragonum, [kɔˈroːna araˈɡoːnũː]) — Araqon krallarının hakimiyyəti altında bir neçə dövlət qurumunun birliyi. XIV–XV əsrlərdə, gücünün zirvəsində, Araqon taxt-tacı müasir İspaniyanın şərqinin, Fransanın cənub-şərqinin, eləcə də Balear adalarının, Siciliyanın, Korsikanın, Sardiniyanın, İtaliyanın cənubunun (1442-ci ildən) və Yunanıstanın bir hissəsini (1388-ci ilə qədər) idarə edən ən əhəmiyyətli dəniz gücü idi. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Bisson, T. N. The medieval Crown of Aragon. A short history. Oxford: Clarendon Press. 1986.
Alban xaçı
Xaçdaş nəzəriyyəsi — memarlıq elmləri doktoru Davud Axundov və tarix elmləri doktoru Murad Axundov tərəfindən 1980-ci illərdə müxtəlif elmi və dövri ədəbiyyatda təqdim edilmiş tarix nəzəriyyəsidir. Nəzəriyyə müəllifləri Azərbaycan və Ermənistan ərazilərində yerləşən, bir çoxu Qafqaz Albaniyası və orta əsrlər xristian knyazlıqları dövrlərinə aid olan monumental stellaları "xaçdaş" adlandırır, onların üzərindəki dini simvolikanı isə xristianlıqdan əvvəlki dinlərlə - Zərdüştilik və Mitraizmlə əlaqələndirirlər. D. A. Axundov və M. D. Axundovun 1983-cü ildə nəşr edilmiş "Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri" adlı kitabda əks olunmuş fikirlər əsasında hazırlanmış elmi məruzə, nəzəriyyə müəllifləri tərəfindən 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində səsləndirilmiş və qalmaqala səbəb olmuşdur. Nəzəriyyə müəllifləri tədqiq etdikləri monumental xristian stellalarını dörd növə bölürlər: Xaçın xaçdaşları, Arsak Xaçdaşları, Cuğa xaçdaşları və Yenivəng xaçdaşları. Xaçdaş nəzəriyyəsinə görə, müəlliflərin müxtəlif qruplara aid etdikləri bu stellalar bədii tərtibat və dizayn baxımından bir-birindən fərqlənən qrup xüsusiyyətlərinə malikdir. == Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu == 1983-cü ildə nəşr edilmiş "Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri" adlı əsərində (rus. "Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании) D. A. Axundov və M. D. Axundov bildirirlər ki, müxtəlif dövrlərdə Qafqaz Albaniyasının tərkibinə daxil olmuş və Alban Həvari Kilsəsinin tabeliyində olmuş ərazilərdə (müasir Azərbaycan Respublikası, Naxçıvan MR və Ermənistan Respublikasının Sünik mərzi) aşkarlanmış stellalar və məzar daşları Qafqaz Albaniyasının xristianlıqdan əvvəlki dini görüşləri (xüsusilə Zərdüştilik və Mitraizm) ilə əlaqəli olub, xristian və paqan dini baxışlarının qarışımından yaranmış dünyagörüşünü əks etdirir. Müəlliflər bu cür tarixi abidələr üçün ümumiləşdirici ad kimi "xaçdaş" (Azərbaycan dilində "xaç" və "daş" sözlərindən) termini istifadə etməyi təklif edirlər. 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində D. Axundov məruzə ilə çıxış edərək nəzəriyyəni səsləndirir və bu hadisə qalmaqala səbəb olur. Ermənistandan gələn nümayəndə heyəti konqresi tərk etməyə hazır olduğunu bəyan edir, Leninqraddan gəlmiş elm xadimləri isə Axundovun məruzəsini psevdo-elmi siyasi aksiya kimi qiymətləndirirlər.
Azərbaycan tarı
Azərbaycan tar ifaçılıq sənəti — Azərbaycanda geniş istifadə edilən simli musiqi musiqi aləti. == Tar sözünün mənası == Bəzi dilçilər "tar" sözünün farskökənli olduğunu yazır. Ancaq sözün hər hansı dildə mövcudluğu hələ onun həmin dildə doğma olduğuna dəlalət eləmir. Hind-avropa dillərinin heçbirində "tar" kökünün məntiqli etimoloji və fonetik açıqlaması yoxdur. Altaist Sergey Starostin öz "Babil qülləsi" adlı etimoloji toplusunda "taram-/tera-" kökünün (saç, tel, sim) yalnız türk və altay dillərində mövcud olduğunu göstərib, belə ki: qırğız, qazax, noğay, başqırd, qaraqalpaq dillərində "taramış" biçimində; özbək, uyğur, şor, oyrat dillərində isə "taram" kimi. "Tar" və "taram" sözləri "daramaq" (1. saç daramaq, 2. dağıtmaq) feilindən törəyib , necə ki "saç" sözü "saçmaq"dan (ətrafa yayılmaq, dağılmaq) əmələ gəlib . Azərbaycan türkcəsində "tarım" sözü (bərk dartılıb çəkilmiş) indi də var. Mənasından belə bir sonuc çıxarmaq olar ki, "tar" sözü "daramaq" deyil, "dartmaq" feilinin törəməsidir.
Aşina Tuçi
Tuçi xaqan — Aşina sülaləsindən şahzadə, xaqanlığa iddiaçı. == Həyatı == Aşina Yuankinin oğlu idi. Atasının edamından sonra üsyana başlamışdı. Həmin il özünü Ton Yabqu Xaqan adı ilə xaqan elan etdi. 692-ci ildə Tibet ordusundan dəstək alan xaqan Trinrinq Tsendro, Taqu Risum və Qar Tsenyen Qunqton adlı üç qardaş sərkərdə ilə birlikdə Çinin hücumlarına qarşı mübarizə aparmağa başladı. 694-cü ildə Vanq Hsiaoçi rəhbərliyindəki Çin ordusu Tibetliləri bir daha məğlub etdi və xaqan Tibetə qayıtmalı oldu. 700-cü ildə Tuçi xaqan Tibetdən çıxaraq İkinci Göytürk Xaqanlığına getdi.
Birləşmə Tağı
Birləşmə Tağı (rəsmi Milli Birləşmə naminə üç nöqtə fərmanı abidəsi) — abidə Şimali Koreyanın paytaxtı Pxenyan şəhərinin cənubunda yerləşir. Abidə 2001-ci ilin avqust ayında Kim İr Senin Koreyanın birləşməsi ilə bağlı təkliflərini anmaq məqsədiylə inşa edilmişdir. Tağ Pxenyandan Koreya tərəfsiz bölgəsinə kimi uzanan birləşmə magistralı üzərində yerləşir. O, iki milli libasda olan Koreya qadınını ehtiva edir və şimal və cənubun birlikdə kürədə əks edilmiş birləşmiş Koreyanı yuxarı qaldırmaları təsvir edir. Kürə Üç Nöqtənin emblemidir; Milli yenidən birləşmənin üç prinsipi; Koryo Demokratik Federal Respublikasının qurulması planı və 10 bəndlik proqramdan ibarət bütün xalqın Böyük Birliyinin. Abidənin alt hissəsində yenidən birləşməyə və müxtəlif fərdlərin, təşkilatların, xalqların sülh şəraitində yaşamasına dəstək mesajı verən obrazlar təsvir edilmişdir. Tağ 2002-ci ildə poçt markaların üzərində təsvir edilmişdir. 2024-cü ilin yanvarında Kim Çen İn Cənubi Koreya ilə birləşmədən narazı olduğu üçün abidənin dağıdılmasına çağırış edib. O, Cənubi Koreya ilə birləşmə təklifindən imtina edib və bu siyasətin bitdiyini elan edib. Peyk görüntülərinə görə, tağ 19-23 yanvar 2024-cü il tarixləri arasında sökülüb.